izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Getmanlıq sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində sadəcə "Getman hakimiyyəti və idarəsi" kimi izah olunsa da, daha geniş və dərin bir mənaya malikdir. Getmanlıq, tarixi kontekst daxilində anlaşıldıqda, yalnız bir hakimiyyət və idarəetmə forması deyil, həm də mürəkkəb siyasi-ictimai quruluşun, hərbi təşkilatlanmanın və sosial iyerarxiyanın ifadəsidir. O, müəyyən bir coğrafi ərazidə, adətən Kasp dənizinin şimalında, Ukrayna və Polşa torpaqlarında mövcud olmuşdur.

Getman, seçilmiş hərbi lider və ya hetman kimi də tanınan, həm hərbi qüvvələrə, həm də siyasi qərarlara təsir edən güclü bir şəxs idi. Getmanlıq dövründə, getmanın səlahiyyətləri çox geniş idi. O, hərbi əməliyyatları planlaşdırır, ordunu idarə edir, xarici dövlətlərlə diplomatik əlaqələr qurur və daxili siyasi məsələlərdə söz sahibi olurdu. Getman seçimi ümumiyyətlə seçki yolu ilə həyata keçirilirdi, lakin bu proses həmişə sülh şəraitində baş vermirdi.

Getmanlığın mahiyyəti sadəcə bir “hakimiyyət və idarəetmə”dən daha çox, özünəməxsus bir ictimai-siyasi sistem idi. Bu sistem özündə həm kazakların hərbi-demokratik ənənələrini, həm də xarici qüvvələrin (məsələn, Polşa və Rusiya) təsirlərini əks etdirirdi. Getmanlığın tarixi, müxtəlif dövr və şəraitlərdə bu sistemin necə formalaşdığını, inkişaf etdiyini və dəyişdiyini göstərir. Getmanlıq dövründə olan müxtəlif getmanların siyasi fəaliyyətləri və qərarları, həm də bu quruluşun müsbət və mənfi cəhətlərini aydın şəkildə göstərir.

Beləliklə, "Getmanlıq" sözünün mənasını yalnız "Getman hakimiyyəti və idarəsi" ilə məhdudlaşdırmaq kifayət deyil. Bu söz tarixi, siyasi və sosial bir konteksti özündə əks etdirən kompleks bir anlayışdır və bu sistemin mahiyyətini, quruluşunu və əhəmiyyətini anlamaq üçün daha geniş bir araşdırma tələb edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz