izahlı lüğət 1 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Getman (pol. əsli alm.) termini, tarixi kontekstə görə iki əsas mənaya malikdir: birincisi, Polşa tarixindəki hərbi rəhbərlik vəzifəsi; ikincisi isə Ukrayna tarixinin ayrılmaz bir parçası olan kazak ordusunun başçısının adı.

Polşa tarixində getman, kralın təyin etdiyi və qoşunların baş komandanı vəzifəsini daşıyan yüksək rütbəli hərbi lider idi. Bu vəzifə, həm hərbi strategiya və taktika, həm də qoşunların təşkili və təchizatı məsələlərini əhatə edirdi. Getmanın səlahiyyətləri olduqca geniş idi və o, döyüşlərdə qərar qəbul etmək, hərbi kampaniyalar planlaşdırmaq və hətta müstəqil diplomatik fəaliyyətlə məşğul olmaq hüququna malik idi. Polşa-Litva Birliyinin mövcudluğu dövründə getman vəzifəsi xüsusilə əhəmiyyət kəsb edirdi, çünki ölkənin geniş ərazisi və müxtəlif düşmənləri ilə mübarizə aparmaq üçün güclü bir hərbi rəhbərlik tələb olunurdu.

Ukrayna tarixində isə getman, kazak ordusunun yalnız baş komandanı deyil, həm də yüksək səviyyəli siyasi lider və hakim idi. Zamanla, kazak getmanları öz müstəqilliyinə can ataraq, Polşa və ya digər dövlətlərlə mürəkkəb siyasi oyunlar oynayırdılar. Onların hakimiyyəti geniş idi və həm hərbi, həm də mülki işləri əhatə edirdi. Bu vəzifə, Ukraynanın tarixində əsas rol oynamış, qeyri-sabit bir dövrdə güc və nüfuz mərkəzi olmuşdur. Getmanların hakimiyyəti dövrü tez-tez müxtəlif qruplar arasında mübarizələr və hakimiyyət uğrunda mücadilələr ilə müşayiət olunurdu. Bu mübarizələr Ukraynanın tarixinə və siyasi coğrafiyasına dərin təsir göstərmişdir. Məşhur kazak getmanlarından bəziləri, tarixdə öz izlərini buraxmış, dövrünün önəmli siyasi fiqurları olmuşdurlar.

Beləliklə, "getman" termini, özündə həm hərbi, həm də siyasi gücü, tarixi kontekstdən asılı olaraq müxtəlif mənalar və nüanslar əks etdirən mürəkkəb bir tarixi anlayışdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz