Gözyaşardıcı sifəti, əsasən gözdən yaş axmasına səbəb olan, gözü yaşartan hadisələri, maddələri və ya vəziyyətləri təsvir etmək üçün istifadə olunur. Bu təsir, fiziki və ya kimyəvi qıcıqlanmalardan, emosional təsirlərdən və ya digər amillərdən qaynaqlana bilər.
Fiziki səviyyədə, gözyaşardıcı maddələr gözlərin selikli qişasını qıcıqlandıraraq, refleks olaraq gözyaşlarının axmasına səbəb olur. Bu maddələr arasında müxtəlif kimyəvi birləşmələr, toz hissəcikləri və ya qıcıqlandırıcı qazlar yer alır. Məsələn, biber gazı kimi məşhur gözyaşardıcı qazlar, gözün selikli qişasını qıcıqlandıran və intensiv yanma hissi ilə müşayiət olunan bol gözyaşı axmasına səbəb olur. Bu cür qazlar, iğtişaşları yatırmaq və ya hücumları dəf etmək üçün polis və hərbi qüvvələr tərəfindən istifadə olunur.
Emosional səviyyədə isə, gözyaşardıcı hadisələr, kədər, həyəcan, sevinc və ya digər güclü emosiyaların nəticəsidir. Bu halda, beyin gözyaşı ifraz edən vəzilərə siqnal göndərir və bu siqnal nəticəsində gözlərdən yaş axır. Bu, insan duyğularının fiziki bir ifadəsidir və həmin duyğuların intensivliyindən asılı olaraq gözyaşlarının miqdarı və axma intensivliyi dəyişə bilər. Kədərli bir film izləyərkən və ya sevincli bir xəbər eşidərkən axan gözyaşları buna misaldır.
Beləliklə, "gözyaşardıcı" sözü sadəcə gözü yaşartan bir hadisəni ifadə etməklə kifayətlənməyib, bu hadisənin arxasında yatan səbəbləri də nəzərə almağı tələb edir. Həm fiziki, həm də emosional səviyyələrdə baş verən bu proseslərin müxtəlifliyini anlamaq, sözün mənasını daha dolğun və dərin şəkildə qavramağa imkan verir.