Ham sözü Azərbaycan dilində itlərin hürərkən çıxardıqları səsi bildirir. Bu, sadəcə "hörmə" deyil, daha çox heyvanın duyğularını, həyəcanını və ya niyyətini əks etdirən mürəkkəb bir səsdir. İtin hürüşünün tonu, tezliyi və müddəti, onun nə qədər qorxduğunu, sevindiyini, təhdid hiss etdiyini və ya sadəcə ətraf mühitə reaksiya verdiyini göstərir.
Beləliklə, "ham" sözü yalnız bir səs deyil, həm də it davranışının və emosional halının bir göstəricisidir. İtin nə cür hürəcəyini müəyyən edən amillər çoxdur: yaşı, cinsi, irqi, sosial vəziyyəti, hətta o anki əhval-ruhiyyəsi. Məsələn, bir balaca itcəyin hamı incə və titrəyən ola bilər, böyük bir itin hamı isə sərt və güclü.
Ədəbiyyatda və xalq yaradıcılığında "ham" sözü tez-tez it obrazının, onun xarakterinin və həyat tərzinin təsvirində istifadə olunur. Bu söz, həmçinin qaranlıq gecəni, təhlükəni və ya təlaşlı bir vəziyyəti çağırışdırmaq üçün metaforik olaraq işlədilə bilər. Mütəxəssislər, itlərin müxtəlif növ hürüşlərinin insanın emosional vəziyyətinin anlaşılması ilə müqayisə edilə biləcəyini qeyd edirlər. Bəlkə də gələcəkdə, itlərin hürüşlərini daha dəqiq təhlil etmək, onların əhval-ruhiyyəsini və niyyətlərini daha yaxşı anlamağımıza kömək edəcəkdir.
Qısacası, "ham" sadəcə bir söz deyil, itlərin dünyasına, onların duyğu və davranışlarına açılan kiçik bir pəncərədir. Bu səs vasitəsilə, biz bu sadiq dostların qəlbinə daha yaxından baxa bilərik.