Haray-həşir sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir ifadə olub, səs-küyün, qarışıqlığın, həyəcanın və əməkdaşlığın birlikdə ifadə olunduğu bir vəziyyəti təsvir edir. Sadəcə "səs-küy" və ya "hay-küy" mənasını verməkdən daha çox, bu ifadə bir çox insanın eyni anda fəaliyyət göstərdiyi, çoxlu səs-küylü hərəkətlərin olduğu bir mühitin canlı təsvirini verir. "Hay-küy" sözü daha neytral bir tərzdə səs-küyü ifadə edərkən, "haray-həşir" daha çox qarışıqlıq, fəaliyyətin intensivliyi və bəzən də bir qədər qarışıqlıq hissi daşıyır.
Misal olaraq, verdiyiniz cümlədə ("Bir tərəfdə haray-həşirlə daş, qum daşınır, o biri tərəfdə qumla əhəng qarışdırılıb palçıq edilirdi") "haray-həşir" sözü işçilərin əməkdaşlıq içində çalışmasını, daş, qumun daşınmasının və palçıq hazırlanmasının intensivliyini və bu proseslərin yaratdığı səs-küylü atmosferi və əməyin şiddətini tamamilə ifadə edir. Sadəcə "səs-küy" demək bu mənzərənin əhəmiyyətli bir hissəsini əks etdirməzdi.
Etimalogiyasına nəzər salsaq, "haray" sözü səs qoparmaq, qışqırmaq, "həşir" isə çoxluq, qarışıqlıq, qarışıq bir hal mənasını verir. Beləliklə, "haray-həşir" sözünün mənası bu iki sözün birləşməsindən yaranan bir kompleks təsviri təşkil edir: çoxlu insanın səs-küylü fəaliyyəti nəticəsində meydana gələn qarışıq və canlı bir mühit.