Hay-haray sözü, Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir ifadə olub, əsasən qəfil, səs-küylü və qarışıq bir vəziyyəti, həmçinin coşğunu, şənliyi və ya həyəcanı ifadə edir. Lüğətlərdə daha çox "hay-küy" sinonimi kimi izah olunsa da, "hay-haray" daha canlı, daha emosional bir rəng kəsb edir. Sadəcə səs-küy deyil, bu səs-küyün arxasında olan duyğu və həyəcanı da əks etdirir.
Məsələn, "obaya səs düşdü, uşaqların hay-harayı bir-birinə qarışdı" cümləsində, sadəcə uşaqların səs-küy etməsi deyil, onların coşqu dolu, şən bir qarışıqlığı təsvir olunur. Bu, sözün əsl mənasını, sadəcə "səs-küy"dən daha dərin bir məna daşıdığını göstərir.
"Hay-haray salmaq" ifadəsi isə, "hay-küy salmaq"dan fərqli olaraq, bir məqsəd, bir çağırış, bir həyəcan yaratmaq üçün qəsdən edilən səs-küyün ifadəsidir. Bu, təkcə səs-küyün özü deyil, həm də bu səs-küyün yaratdığı təsiri, diqqət çəkmə niyyətini əks etdirir. Məsələn, bir bayramda, bir qələbədə və ya bir qiyamda "hay-haray salmaq" deyəndə, sadəcə səs-küy çıxarmaq deyil, həmin hadisənin əhəmiyyətini vurğulamaq, digərlərini də bu həyəcana qoşmaq məqsədi nəzərdə tutulur.
Beləliklə, "hay-haray" sadə bir sinonim deyil, "hay-küy"dən daha zəngin, daha emosional və məqsədyönlü bir ifadədir. O, sözün əsl mənasını anlamaq üçün kontekstin də nəzərə alınmasını tələb edir.