izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Hegelçilik, alman filosofu Georg Wilhelm Friedrich Hegel'in fəlsəfi sistemini və dünyagörüşünü ifadə edən bir termindir. Bu sistem, idealist dialektika nəzəriyyəsinə əsaslanır və tarixin, cəmiyyətin və düşüncənin inkişafını özündə əks etdirən mürəkkəb və çoxşaxəli bir konsepsiyadır. Hegelçilik, sadəcə bir fəlsəfi məktəb deyil, həm də siyasi, sosial və mədəni düşüncəyə güclü təsir göstərmiş bir ideyalar sistemidir.

Hegelin idealist dialektikası, fikrin və ruhun özünü inkişaf etdirməsi ideyasına əsaslanır. O, tarixi və təbiəti "Geist" (ruh, mənəviyyat) adlandırdığı universal bir qüvvənin təkamülü kimi görür. Bu "Geist" təkamülünü üç əsas mərhələdə – tezislər, antitezislər və sintezlərdə – təsvir edir. Bir tezisin yaranması, onun əksinin (antitezisin) meydana çıxması və nəhayət, bu ikisinin birləşərək daha yüksək bir səviyyədə (sintezdə) birləşməsi prosesi daimi inkişafa aparır. Bu dialektik proses mütləq varlığa, mükəmməl ruha doğru irəliləmə kimi qəbul edilir.

Hegelçiliyin təsiri çox genişdir. Siyasi fəlsəfədə, xüsusilə marksizmin inkişafında böyük rolu olub. Marks Hegelin dialektikasından istifadə etsə də, onun idealist dünya görüşünü materialist bir dünya görüşü ilə əvəz edərək tarixin hərəkətverici qüvvəsi olaraq maddi istehsal münasibətlərini qəbul edib. Bundan əlavə, Hegelçiliyin ədəbiyyat, incəsənət və hüquq kimi sahələrə də təsiri olmuşdur. Onun fəlsəfəsi, insan təfəkkürünün və tarixin mürəkkəbliyini anlamaq üçün vacib bir vasitə olaraq qalır, lakin eyni zamanda tənqid və müzakirələrə səbəb olaraq bu gün də aktuallığını qoruyub saxlayır.

Hegelçiliyi anlamaq, tarixə, cəmiyyətə və insan təbiətinə dair mürəkkəb bir düşüncə sistemini dərk etmək deməkdir. Onun əsərləri mürəkkəb olsa da, insanlıq tarixinin və fəlsəfi düşüncənin inkişafında Hegelin yeri danılmazdır. Hegelçiliyin öyrənilməsi, insan düşüncəsinin dərinliklərinə və onun tarixi inkişafının zənginliyinə bir səyahətə bənzəyir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz