izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Heyif (ər. حيف - ḥayf) sözü Azərbaycan dilində dərin duyğuları ifadə edən bir ədətdir. Sadəcə "təəssüf" və ya "əfsus" deyilməkdən daha çox, itirilmiş bir şeyə, əldən çıxmış bir fürsətə, yaşamaqdan əl çəkilmiş bir anlara qarşı duyulan kədər, peşmançılıq və həsrəti ifadə edir. Bu kədər, sadəcə keçmişə baxış deyil, həm də həmin anın dəyərinin dərk edilməsi və onun geri qaytarıla bilməməsindən doğan acı bir həqiqətin qəbul edilməsi mənasını özündə ehtiva edir.

M.Ə. Sabirin misalında olduğu kimi, "Heyif, cavanlığım!" deyərkən, şair yalnızca keçmişinə deyil, həm də o keçmişdə yaşanmamış, əldə edilməmiş imkanlara görə də dərin bir kədər duyduğunu ifadə edir. Sözün "əfsus"dan fərqi də buradadır: "əfsus" daha ümumi bir kədər ifadə edərkən, "heyif" daha spesifik, dərin və özəl bir hissdir. Hətta bir az da məyusluq və ümidsizlik nəzərə çarpır. İtirdiyimiz şeylərin dəyəri və geriyə dönmənin mümkün olmaması, "heyif" sözünü daha da əhəmiyyətli edir.

Beləliklə, "heyif" sadəcə bir söz deyil, kompleks bir emosional yük daşıyan bir ifadədir. O, məğlubiyyətin, itirilmiş imkanların, geri dönməz anların kədərini, həsrətini, peşmançılığını bir sözlə ifadə edir. Bu söz, həm də öz həyat təcrübəmizdən, qəbul etdiyimiz həqiqətlərdən qaynaqlanan dərin bir fəlsəfi düşüncəni ehtiva edir. Sözün söhbətə, şeirə və ya yazının digər növlərinə gətirdiyi zənginlik dəqiq mənasının dərindən dərk edilməsində özünü göstərir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz