Həvali (ər. حَوَالِيّ - ḥawālīyy) sözü əsasən ətraf, ətraf mühit, yaxınlıqdakı yerlər mənasında işlənir. Lüğətlərdə sadəcə "ətraf, ətraf yerlər, civar" kimi qısa bir izah olsa da, mənanın dərinliyinə və istifadə sahələrinə daha dərindən nəzər salmaq faydalıdır.
Həvali, konkret bir mərkəz nöqtəsinə nisbətən ətrafındakı ərazini, kəndləri, yaşayış məntəqələrini, və ya ümumiyyətlə coğrafi ərazini ifadə edir. Məsələn, "şəhər həvalisi" deyərkən şəhərin yaxınlığındakı, ona bitişik kəndlər, qəsəbələr, bağlar və s. nəzərdə tutulur. Bu, sadəcə fiziki məsafəni deyil, həm də o ərazinin şəhərlə olan bağlılığını, qarşılıqlı əlaqəsini bildirir.
Həvalinin mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilir. Bəzən daha geniş bir ərazini, bəzən isə daha məhdud bir sahəni ifadə edə bilər. Məsələn, bir kəndin həvalisi həmin kəndin ətrafındakı yaxın kəndlər və ya tarlaları, bir dağın həvalisi isə onun ətəklərindəki ərazini əhatə edə bilər. Beləliklə, "həvali" sözü mütləq bir məsafəni deyil, nisbi bir məkanı göstərir.
Eyni zamanda, həvali sözü məcazi mənada da işlənə bilər. Məsələn, "fikrin həvalisi" deyərkən, həmin fikrin ətrafında, ona bağlı olan digər düşüncələr, ideyalar, təsəvvürlər nəzərdə tutula bilər. Yəni, həvali sözü sadəcə coğrafi məkanı deyil, həm də mücərrəd anlayışların ətrafını, əlaqəli elementlərini ifadə etmək üçün də istifadə oluna bilər.
Sözün kökü olan ərəb dilindəki "ḥawālīyy" sözünün daha geniş mənaları da vardır ki, bunlar da Azərbaycan dilindəki istifadəsini daha yaxşı anlamağa kömək edir. Bu mənalar arasında "ətraf", "yaxınlıq", "cəvvat", "ətrafda olanlar" kimi mənalar da vardır.