Həyasız sözü Azərbaycan dilində zərflərin sırasına aiddir və bir sıra sinonimlərlə ifadə olunan mürəkkəb bir mənaya malikdir. Əsasən, hər hansı bir hərəkətin və ya davranışın utancaq olmadan, ədəbsizliklə, çəkinmədən, qeyri-etik, hətta qeyri-qanuni şəkildə həyata keçirilməsini bildirir.
Həyasızlıq, cəmiyyət tərəfindən qəbul olunmuş etik və əxlaqi normaları nəzərə almadan hərəkət etməyi ifadə edir. Bu, sadəcə utanmamaqdan daha geniş bir anlayışdır. Həyasızlıq, insanın öz hərəkətlərinin nəticələrinə görə heç bir məsuliyyət hiss etməməsi, başqalarının duyğularına və fikirlərinə hörmətsizlik göstərməsi ilə səciyyələnə bilər. Hətta bəzi hallarda qanunsuz əməllərə belə, həyasızcasına əl ata bilər.
Sinonimləri olan "ədəbsizcəsinə", "utanmazcasına", "çəkinmədən", "həya etmədən", "utanmadan", "arsız-arsız" sözləri həyasızlığın müxtəlif tərəflərini və dərəcələrini əks etdirir. Məsələn, "arsız-arsız" daha çox qəddarlıq, ədalətsizlik və təcavüzkarlıq ilə əlaqələndirilirsə, "ədəbsizcəsinə" daha çox tərbiyəsizlik və mədəniyyətsizlik ilə bağlıdır. Lakin bütün bu sözlər ortaq bir məqamı ifadə edir: hərəkətin etik və əxlaqi normalara uyğun olmaması.
Verilən nümunə cümləsi ("Konkada oturan ağyaxalı bir rus çinovniki ara vermə...") həyasızlığın konkret bir şəraitdə necə tətbiq oluna biləcəyini göstərir. Cümlə tam olmasa da, bir vəzifəli şəxsin öz vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə edərək həyasızcasına hərəkət etməsini təsəvvür etməyə imkan verir. Bu misal həyasızlığın həm fərdi həyatda, həm də ictimai həyatda nə qədər mənfi nəticələrə səbəb ola biləcəyini nümayiş etdirir.