Həyasız sifəti, əsasən, insanın davranış və hərəkətlərində özünü göstərən əxlaqi-mənəvi bir çatışmazlığı ifadə edir. Üzündə abır-həya olmaması ilə səciyyələnən bu keyfiyyət, fərdin özünə və ətrafındakılara qarşı məsuliyyət hissini zəiflədir, hətta tamamilə aradan qaldırır. Həyasız insan öz hərəkətlərinin nəticələrini düşünmədən, cəmiyyət qəbul etdiyi normalardan kənara çıxaraq hərəkət edir. Belə insanlar tez-tez qəbul edilmiş əxlaq normalarını pozur, başqalarının hisslərinə və hüquqlarına hörmətsizlik edirlər.
Həyasızlıq, sadəcə utancaq olmamanın əksinə deyil, daha geniş və mənfi bir anlam yükü daşıyır. O, abırsızlıq, utanmazlıq, ədəbsizlik və arsızlıq kimi anlayışlarla sıx bağlıdır. Bu sifətlər həyasız insanın özünə nəzarət edə bilməməsini, başqalarının fikirlərinə laqeyd qalmasını və əxlaqsız hərəkətlərə meylini əks etdirir. Həyasız insan öz davranışlarına görə peşmançılıq hiss etməz və özünü haqlı sayır.
Ədəbiyyatda həyasız obrazlar tez-tez satira obyekti olurlar, onların hərəkətləri vasitəsilə cəmiyyətə mənfi nümunələr göstərilir. Misal olaraq, verilən sitatda qəhrəmanın qadını "yamanca həyasız" adlandırması, həmin qadının cəmiyyət normalarına zidd hərəkətlər etdiyini və qəhrəmanı təəccübləndirdiyini göstərir. Bu təsvirin məqsədi, həmin qadının davranışlarının iyrənc və qəbuledilməz olduğunu oxucuya çatdırmaqdır.
Qısacası, həyasızlıq sadəcə bir xarakter əlaməti deyil, əxlaqi-mənəvi dəyərlərin pozulması ilə nəticələnən mürəkkəb bir sosial fenomendir. Bu anlayışın tam dərk edilməsi üçün ictimai normaların, etik qaydaların və fərdin özünə qarşı məsuliyyətinin nə olduğunu aydınlaşdırmaq vacibdir.