izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Hiş: Azərbaycan dilində "hiş" sözü, əsasən öküzlərin idarə olunması zamanı istifadə olunan bir nida sözüdür. Sadəcə "öküzü durdur", "öküzü geri çevir" mənasını vermir, daha çox heyvanın davranışını tənzimləmək üçün səs tonundan və intonasiyadan asılı olaraq müxtəlif mənalar daşıyır.

Öküzün sürülməsi zamanı "hiş" səsi, sürücünün istəyinə uyğun olaraq heyvanı yavaşlatmaq, dayandırmaq, istiqamətini dəyişmək və ya geri çəkmək üçün istifadə edilən bir əmr kimi qəbul edilir. Səsin tonu və vurğusu, verilən əmrə əlavə məna qatır; məsələn, yumşaq bir "hiş" heyvanı sakitcə yavaşlatmaq, kəskin və qətiyyətli bir "hiş" isə ani dayandırmaq və ya kəskin istiqamət dəyişikliyi əmrini bildirə bilər.

Bu səsin kökü tarixi dərinliklərə gedib çıxır; əcdadlarımız öküzləri əkinçilik işlərində və yük daşımada istifadə etdikləri üçün, bu nida sözü onlarla ünsiyyət qurmağın və idarə etməyin mühüm bir hissəsi olmuşdur. Ona görə də "hiş" yalnız bir söz deyil, həm də əsrlər boyu formalaşmış bir ünsiyyət metodunun, insan ilə heyvan arasında qurulmuş səmimi bir əlaqənin təzahürüdür.

Müasir dövrdə öküzlərin əkinçilikdə istifadəsi azalsa da, "hiş" sözü hələ də Azərbaycan dilində yaşamaqdadır. Bu, dilin canlılığının və tarixi köklərinin əyani bir sübutudur. Həmçinin, bu sözün hətta nağıllarda, ədəbi əsərlərdə və məcazi mənada da istifadə olunması onun geniş leksik funksiyasını göstərir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz