Hiyləbaz [ər. hiylə və fars. …baz] sözü, hiyləgərlik xüsusiyyətinə malik olan, yəni aldatma, fırıldaq, hiylə və məkr vasitəsilə öz məqsədinə çatmağı bacaran şəxsi ifadə edir. Sadəcə "hiyləgər" sözünün sinonimi olmaqdan kənara çıxaraq, hiyləbaz insanın bu xüsusiyyətinin daha dərin, qəsdkar və planlı olduğunu vurğulayır. Hiyləgərlik, anlıq bir davranış ola bilərkən, hiyləbazlıq daha çox sistemli, düşünülmüş və uzunmüddətli bir yanaşmanı əks etdirir. Hiyləbaz insan təkcə aldatmaqla kifayətlənməz, həm də bu aldatmanı bacarıqla gizlətmək, özünü günahsız göstərmək üçün mürəkkəb sxemlər qurur.
Lügətlərdəki qısa tərifdən fərqli olaraq, hiyləbazlıq anlayışı fərdi xüsusiyyətlərdən kənara çıxıb, sosial konteksdə də müzakirə edilə bilər. Məsələn, siyasi hiyləbazlıq, biznes hiyləbazlığı kimi ifadələr, müəyyən sahələrdə qəsdkar və ədalətsiz davranışları ifadə etmək üçün istifadə olunur. Bu kontekstdə, hiyləbazlıq, hər hansı bir sahədə qanunsuz və ya etik olmayan yollarla üstünlük əldə etmək üçün istifadə olunan strategiyaları, metodları və taktikalardan ibarətdir.
Misal olaraq, verilən sitatda qadının özünün də hiyləbaz olduğunu vurğulaması, hiyləbazlığın müəyyən bir şəxsiyyətlə məhdudlaşmadığını, əksinə, situasiyaya və zəruriyyətə görə tətbiq oluna biləcək bir strategiya olduğunu göstərir. Bu, hiyləbazlığın mənfi bir xüsusiyyət olmasına baxmayaraq, bəzi hallarda özünü müdafiə və ya öz məqsədlərinə çatmaq üçün bir vasitə kimi istifadə edilə biləcəyini də nümayiş etdirir. Lakin bu, hiyləbazlığın əxlaqi cəhətdən doğru olduğunu demək deyildir.
Nəticə olaraq, hiyləbazlıq, sadəcə aldatma deyil, düşünülmüş, planlı və bacarıqla həyata keçirilən aldatma, məkr və fırıldaq sənətidir. Bu xüsusiyyət həm fərdlərdə, həm də müəyyən sosial qurumlarda özünü göstərə bilər və müxtəlif kontekstlərə malikdir. Verilmiş sitat bu çoxcəhətli anlayışı müəyyən dərəcədə aydınlaşdırır.