Hovlanmaq (f. dan.) - Sözün əsas mənası şişmək, iltihablanmaqdır, əsasən də yara ilə əlaqəli olaraq istifadə olunur. Yaranın hovlanması, onun şişib qabarması, iltihab prosesinin baş verməsi deməkdir. Bu prosesdə yaranın ətraf toxumaları qızarmaq, ağrımaq və hətta irinlənmək kimi əlamətlər göstərə bilər. Hovlanma, yaranın sağalma prosesinin bir hissəsi ola bilər, amma bəzən infeksiya və ya digər problemlərin göstəricisi ola bilər.
Lüğətlərdəki sadə izahdan fərqli olaraq, “hovlanmaq” sözünün daha incə bir mənası da vardır. Bu məna, yaranın fiziki şişməsinin kənarda qalaraq, daxili, ruhi bir acını, bir narahatlığı ifadə edir. Məsələn, “ürək hovlanmaq” ifadəsi, ürəkdəki dərin bir yaraya işarə edir, bu yara yalnız fiziki bir zədə deyil, həm də emosional, psixoloji bir ağrıdır. Bu mənada, hovlanmaq duyğuların ifadə olunmayan, içəridə qalan hisslərin təsiri ilə şişməsi, daxili bir basqı, bir sıxıntı kimi təsvir oluna bilər.
Bayatı misalında verilən “Hovlanıb yara sızlar” ifadəsi də bu ikinci mənanı daha aydın şəkildə əks etdirir. Burada yara yalnız fiziki bir yaradan çox, dərin bir emosional yaradır; və bu yara “hovlanmaq”la, yəni hiss olunmayan, içəridə basılan bir acıyla ifadə olunur. Sözün bu mənası, xalq yaradıcılığında duyğuları daha canlı və təsirli ifadə etməyə imkan verir.
Nəticə olaraq, “hovlanmaq” sözü sadə bir şişmək mənasının kənarda qalaraq, dərin emosional acıları, içəridə qalan yaraları ifadə edən bir söz olaraq, Azərbaycan dilinin ifadə gücünü əks etdirən maraqlı bir nümunədir.