Hökmdarlıq sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında geniş məna spektrinə malik olan bir termindir. Sadəcə "padşahlıq" və ya "şahlıq" kimi anlayışlarla məhdudlaşmayan bu söz, daha geniş bir kontekstdə hakimiyyətin və idarəetmənin hər tərəfini əhatə edir.
Bir tərəfdən, hökmdarlıq, bir şəxsin və ya bir ailənin bir ölkə, ərazi və ya xalq üzərindəki suveren hakimiyyətinin, yəni ən yüksək səlahiyyətə malik olmasının müddətini ifadə edir. Bu mənada, "Səfəvilərin hökmdarlıq dövrü" ifadəsi, Səfəvi sülaləsinin İran və ətraf ərazilərə hakim olduğu tarixi dövrü qeyd edir. Bu, sadəcə bir padşahlıq deyil, bir dövlətin, bir imperiyanın idarəetmə sisteminin, siyasi quruluşunun və hətta mədəniyyətinin uzun bir tarixi dövrünü əhatə edən bir anlayışdır.
Digər tərəfdən, "hökmdarlıq etmək" fellisi, hakimiyyətin həyata keçirilmə prosesinə işarə edir. Bu, sadəcə bir taxtda oturmaq deyil, əhalinin idarə olunması, qanunların qəbulu, ədalətin təmin edilməsi, ölkənin müdafiəsi və inkişafı kimi mürəkkəb prosesləri əhatə edir. "Padşahlıq etmək", "şahlıq etmək", "hökm sürmək" və "ağalıq etmək" ifadələri də bu mənaya uyğun olaraq istifadə olunur, lakin "hökmdarlıq etmək" daha formal və daha geniş bir məna kəsb edir, həmçinin hakimiyyətin təbiətindən asılı olmayaraq, müxtəlif idarəetmə sistemlərində istifadə olunma imkanına malikdir.
Beləliklə, hökmdarlıq sözü, sadəcə bir siyasi statusu ifadə etməklə yanaşı, tarixi, siyasi, sosial və hətta hüquqi aspektləri özündə birləşdirən, çoxşaxəli və mürəkkəb bir anlayışdır. Onun mənasının dərinliyinə varmaq, bir dövlətin, bir xalqın tarixini və inkişafını daha yaxşı anlamağa imkan yaradır.