izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Hüquq (ər. “həqq” sözünün cəmidir) insanların ictimai həyatını tənzimləyən, dövlət tərəfindən müəyyən edilən və qorunan qaydalar və normalar sistemidir. Sadəcə qaydalar yığımından daha çox, hüquq mürəkkəb bir sistemdir ki, bu sistem cəmiyyətin müxtəlif sahələrini - mülkiyyəti, ailəni, cinayəti, ticarəti və s. - əhatə edir və insanların bir-biri ilə olan münasibətlərini, habelə vətəndaşların dövlətlə olan münasibətlərini tənzimləyir. Hüququn əsas məqsədi cəmiyyətdə qayda-qanunu təmin etmək, ədaləti bərqərar etmək və vətəndaşların hüquq və azadlıqlarını qorumaqdır.

Hüquq sisteminin əsas elementləri qanunlar, qərarlar, məhkəmə qərarları və digər normativ aktlardır. Bu aktlar hüquqi normalar – yəni insan davranışına dair tələb, qadağa və ya icazələr – ehtiva edir. Bu normaların pozulması hüquqi məsuliyyətə səbəb olur. Hüququn tətbiqi məhkəmələr və digər dövlət orqanları tərəfindən həyata keçirilir.

Hüququn tarixi inkişafı cəmiyyətin inkişafı ilə sıx bağlıdır. Əvvəllər adət hüququ üstünlük təşkil edirdisə, sonralar yazılı qanunlar, daha sonra isə mürəkkəb hüquq sistemləri meydana gəlmişdir. Müasir dövrdə hüququn inkişafı sürətlə davam edir və qloballaşma prosesləri onun təkamülünə ciddi təsir göstərir. Beynəlxalq hüquq, insan hüquqları, ətraf mühitin qorunması kimi yeni sahələr yaranır və mövcud hüquq sistemlərinə yeni yanaşmalar gətirilir.

Hüquq sadəcə hakim sinfin maraqlarını əks etdirən bir vasitə deyildir. O, cəmiyyətin bütün üzvlərinin maraqlarını nəzərə almalıdır və ədalətli və bərabər bir sistem olmalıdır. Lakin praktikada hüquq sistemləri həmişə ideal şəkildə işləmir və bəzən müxtəlif qrupların maraqları arasında ziddiyyətlər yaranır. Buna görə də hüququn daim inkişaf etməsi, təkmilləşdirilməsi və ədalətli tətbiqi vacibdir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz