Hümayun (fars. هومایون) sözü Azərbaycan dilində bir neçə mənada işlənir. Ən geniş yayılmış mənası Azərbaycan klassik muğamlarından birinin adıdır. Bu muğamın adı ilə bağlı bir neçə maraqlı məqam var. "Hümayun" sözünün özündə dərin bir tarixi-mədəniyyət simvolizmi yatır.
Farsca mənşəli olan "hümayun" sözü, əslində, "xoşbəxt", "bəxtiyar", "uğurlu", "şad" kimi mənaları ehtiva edir. Bu da muğamın ifadə etdiyi duyğu və əhval-ruhiyyə ilə sıx bağlıdır. Hümayun muğamı, adından da göründüyü kimi, dinləyicidə xoş hisslər, ümid və nikbinlik oyadır. Onun melodiyasının gözəlliyi və ifadə gücü, bənzərsiz bir musiqi təcrübəsi yaşadır.
Muğamın strukturu, həmçinin, onun ifa tərzinin mürəkkəbliyi də "hümayun" sözünün mənası ilə uyğunluq təşkil edir. Muğamın ritmik dəyişkənliyi və ifadəli melodiyaları, sanki, həyatın müxtəlif məqamlarını, həm sevincini, həm də kədərini özündə əks etdirir. Bu da həm xoşbəxtliyin, həm də həyatın müxtəlif çətinliklərinin rəngarəngliyini təcəssüm etdirir.
Qeyd etmək lazımdır ki, "hümayun" sözü yalnız muğam adı kimi deyil, həm də "şahzadə", "sultan" kimi yüksək rütbəli şəxslər üçün də işlənmişdir. Bu isə muğamın nüfuzunun və əhəmiyyətinin daha bir göstəricisidir. Beləliklə, "Hümayun" muğamı sadəcə bir musiqi əsəri deyil, Azərbaycan mədəniyyətinin zənginliyinin və tarixinin bir parçasıdır.
Sözün şeir nümunəsindəki (“Milləndi qığılcım kimi zülmətdə hümayun; Dağ üstünə dağ basdı müsibətdə hümayun; Ülviyyət”) istifadəsi, "hümayun" sözünün məcazi mənada da işlənə biləcəyini göstərir. Burada "hümayun" çətinliklərə baxmayaraq, müqavimət göstərən, ümidini itirməyən milli ruhu simvolizə edir. Beləliklə, "hümayun" sözü həm musiqi, həm də milli kimliklə bağlı dərin mənalar ehtiva edən çoxşaxəli bir anlayışdır.