Şur1 (fars. شُور) – Azərbaycan klassik muğamlarından biri. “Rast”, “Şur”, “Segah”, “Şüştər”, “Çargah”, “Bayatı-Şiraz” və “Humayun” kimi muğamlar Azərbaycan musiqisinin əsasını təşkil edən əsas dəstgah sisteminə daxildirlər. “Şur” sözü fars dilindən gəlmişdir və əslində “şirə”, “şirinlik”, “şərbət” mənalarını ifadə edir. Musiqi kontekstində isə bu söz, muğamın özünəməxsus melodik zənginliyi, həmçinin ifaçının duyğu və ifadə gücünü əks etdirən xüsusi lirizmi və duyğusal dərinliyi ifadə etmək üçün metaforik olaraq işlədilir. Yəni, “şur” muğamı özünün melodik incəlikləri və duyğusal təsiri ilə dinləyicini valeh edir. Bu mənada “şirəli”, “incə”, “dərin duyğulu” sözləri “şur” muğamının mahiyyətini qismən də olsa əks etdirir.
Muğamın strukturuna nəzər salsaq, “şur” muğamının əsas xüsusiyyətləri arasında həm şən, həm də kədərli, həm coşğun, həm də sakit hissləri özündə əks etdirən melodik çeviklik, geniş diapazon və ifadəlilik qeyd edilməlidir. Bu muğamın ifasında səs tembrinə, ritmik müxtəlifliyə və improvizasiyaya xüsusi əhəmiyyət verilir. “Şur” muğamı, digər muğamlar kimi, müxtəlif şaxələnmələrə, variantlara və ifadə üsullarına malikdir. Hər bir ifaçının “şur” muğamına özünəməxsus yanaşması və təfsiri mövcuddur.
Cümlədə nümunələr:
- Bu gecə konsertdə “Şur” muğamı ifa olunacaq.
- Xanəndə “Şur” muğamında möhtəşəm bir improvizasiya nümayiş etdirdi.
- Azərbaycanın ən məşhur muğamlarından biri olan “Şur” əsrlər boyu sevilərək ifa olunur.
- Onun səsində “Şur” muğamının bütün incəlikləri hiss olunurdu.