Xaçvari sifəti, əsasən bir şeyin forma və ya quruluşunun xaç şəklinə bənzədiyini bildirir. Bu bənzərlik tam olmaya da bilər; əsas xüsusiyyət iki əsas xəttin bir-birini dik bucaq altında kəsərək xaç formasını xatırlatmasıdır. Sadəcə iki xəttin kəsişməsindən də xaçvari bir forma əmələ gələ bilər.
Lüğətlərdə verilən "xaç şəklində olan, xaçaoxşar, xaç kimi" ifadələri bu sifətin əsas mənasını qısaca əks etdirir. Lakin xaçvari formanın müxtəlif kontekstlərdə fərqli interpretasiyalara malik olduğunu nəzərə almaq vacibdir. Məsələn, "xaçvari yol" ifadəsi iki yolun bir-birini kəsərək xaç forması yaratdığını göstərir. Burada formal bənzərlik ön plandadır. Amma "xaçvari nişan" ifadəsində xaçın simvolik mənası da rol oynaya bilər: dini bir məna, hərbi bir nişanə, ya da sadəcə qrafik bir element kimi.
Xaçvari formanın tətbiq sahələri çox genişdir. Memarlıqda, dizaynda, hətta təbiətdə belə xaçvari quruluşlara rast gəlmək olar. Məsələn, bir çox kilsələrin planı xaçvari formada olur. Bəzi bitkilərin yarpaqları və ya çiçəkləri xaçvari quruluşda ola bilər. Elmi tədqiqatlarda, xüsusilə də genetikada, xaçvari sxemlər genetik əlaqələri göstərmək üçün istifadə edilir. Həmçinin yol nişanlarında, bayraqlarda, heraldika əsərlərində də xaçvari elementlərin istifadəsinə tez-tez rast gəlinir.
Beləliklə, "xaçvari" sifəti sadə bir geometrik təsvirdən daha çox, müxtəlif mədəni, dini və elmi kontekstlərdə geniş mənalar kəsb edən bir termindir. Onun mənasını tam dərk etmək üçün istifadə olunduğu kontekstin nəzərə alınması vacibdir.