Xaldlar – Van gölü ətrafında, eramızdan əvvəl XIV-XII əsrlərdə güclü Urartu dövlətinin əsasını qoyan və idarə edən bir tayfa ittifaqı olaraq tarix səhnəsində yer almış qədim xalqdır. "Tar" sözü ilə sinonim kimi göstərilməsi, onların əsasən kənd təsərrüfatı ilə məşğul olduqlarını və yerli əhalinin əksəriyyətini təşkil etdiklərini ifadə edə bilər. Lakin bu təsvir qeyri-dəqiqdir, çünki Xaldlar sadəcə kəndlilər deyildilər. Onlar inkişaf etmiş bir dövlət qurmuş, mürəkkəb suvarma sistemləri qurmuş, möhtəşəm qala və məbədlər inşa etmiş, zəngin bir mədəniyyətə sahib olmuşlar.
Urartu dövlətinin əsasını qoyan bu tayfa ittifaqı, həmçinin mütəşəkkil bir orduya və güclü bir siyasi təşkilata malik idi. Onların dilinin, mədəniyyətinin və dini inanclarının Urartu mədəniyyətinin formalaşmasında mühüm rol oynadığı düşünülür. Tarixi mənbələr, Xaldların Urartu hökmdarlarının əsas dayaq nöqtəsi olduğunu və dövlətin idarə olunmasında əhəmiyyətli rol oynadıqlarını göstərir. Onların həyat tərzini, sosial quruluşunu və iqtisadiyyatını daha ətraflı araşdırmaq, Urartu dövlətinin yaranması və inkişafı haqqında daha dəqiq məlumat əldə etməyə imkan verər.
"Tar" sözünün Xaldlarla əlaqələndirilməsi, ehtimal ki, onların əsas məşğuliyyətinin kənd təsərrüfatı olması ilə bağlıdır. Lakin bu, onların mürəkkəb sosial və siyasi quruluşunu tam əks etdirmir. Xaldlar haqqında olan məlumatlar, əsasən arxeoloji qazıntılar və yazılı mənbələr əsasında əldə edilir və bu mənbələr hələ də tam şəkildə araşdırılmayıb. Gələcək araşdırmalar, bu qədim xalq haqqında daha ətraflı və dəqiq məlumat əldə etməyə kömək edə bilər. Bu da Urartu tarixinin daha dolğun və aydın şəkildə anlaşılmasına imkan yaradacaqdır.