Xarabalanmaq: Bu fell, bir zamanlar möhtəşəm və ya əhəmiyyətli olmuş bir şeyin zamanın təsiri altında, tərk edilmə nəticəsində və ya məhvkar hadisələr səbəbilə tədricən dağılaraq xaraba vəziyyətə düşməsini ifadə edir. Sadəcə "xarabalığa dönmək"dən daha çox, bir prosesi, bir təkamülü əks etdirir. Bu proses ərzində möhtəşəmlik yox olur, bütövlük parçalanır, gözəllik solur və geriyə yalnız xarabalıq qalır.
Xarabalanmanın səbəbləri müxtəlif ola bilər: uzun müddət istifadə olunmamaq, təbii fəlakətlər (zəlzələ, daşqın, yanğın), müharibələr, qəsdən dağıdılma və ya sadəcə təbii aşınma. Hər bir səbəb xarabalanmanın gedişatına öz izini qoyur. Müharibə nəticəsində xarabalanmış bir bina, təbii aşınmanın təsiri altında dağılmış bir qəsr kimi fərqli görünür və fərqli bir hekayə danışır.
Sözün mənası "xaraba qalmaq", "dağılmaq", "bərbad olmaq" və "viranələnmək" kimi sinonimlərlə zənginləşdirilsə də, "xarabalanmaq" feli bu prosesin zaman içindəki tədricən gerçəkləşməsini daha aydın şəkildə vurğulayır. Bu, yalnız fiziki dağıntını deyil, həm də əvvəlki şöhrətin, əzəmətin, funksiyanın və ya mənasının itirilməsini də ifadə edir. Məsələn, bir memarlıq abidəsinin xarabalanması, o abidənin tarixi əhəmiyyətinin və estetik dəyərinin tədricən yox olmasını da əks etdirir.
Beləliklə, "xarabalanmaq" sadəcə fiziki bir vəziyyətin deyil, həm də tarixin, mədəniyyətin və ya bir zamanlar mövcud olmuş bir şeyin itirilməsinin simvoludur. Bu sözün arxasında keçmişin kölgəsi, yox olmuş bir dövrün xatirəsi və insan təbiətinin məhvkar gücünün izləri dayanır.