Viranələnmək felinin Azərbaycan dilindəki mənası, sadəcə "viranə halına gəlmək, dağılmaq, bərbad olmaq"dan daha geniş və çoxşaxəlidir. Lügətlərdəki qısa izah, sözün semantik potensialının tam əksini əks etdirmir. "Viranələnmək" əsasən fiziki dağıntını, məhv olmanı ifadə etsə də, məcazi mənada da geniş istifadə olunur. Fiziki mənada köhnəlmə, aşınma, dağılma, tənəzzül, xarab olma kimi prosesləri, məcazi mənada isə ruhi sarsıntı, ümidsizlik, tənəzzül, məğlubiyyət, həyatın mənasını itirmə kimi halları ifadə edə bilir.
Sözün etimologiyasına nəzər salsaq, "viranə" sözünün fars mənşəli olduğunu görərik. "Viran" (ویران) farsca "xarab olmuş, dağılmış, viran olmuş" mənalarını verir. "-lən-" əlavəsi isə prosesi, hərəkəti, olma halını bildirir. Beləliklə, "viranələnmək" sözü "viranə olma prosesi"ni ifadə edir. Bu proses istər fiziki bir bina, şəhər və ya coğrafi məkan üçün, istərsə də məcazi mənada bir insanın ruhu, vəziyyəti, bir cəmiyyətin sosial quruluşu üçün işlədilə bilər.
Misal üçün, "köhnə qala viranələndi" cümləsində fiziki dağılma, "müharibədən sonra şəhər viranələndi" cümləsində genişmiqyaslı dağılma və məhv olma, "qəlbi viranələndi" cümləsində isə ruhi dağılma, ümidsizlik və kədər ifadə olunur. Nümunə olaraq verilən şeir parçasında "könlüm şəhrin, viranələnmiş" ifadəsi də məcazi mənada işlənir və şairin qəlbindəki ümidsizliyi, kədəri, ruhunun dağıntısını ifadə edir.
Yekun olaraq, "viranələnmək" sözünün mənasını yalnız fiziki dağılma ilə məhdudlaşdırmaq düzgün deyil. Sözün daha geniş, dəqiq və zəngin mənasını anlamaq üçün onun etimologiyasını, sintaksis quruluşunu və müxtəlif kontekstlərdə necə işləndiyini nəzərə almaq vacibdir. Söz, həm fiziki, həm də məcazi mənalarda, dağılma, tənəzzül, bərbad olma, məhv olma və ümidsizliyi ifadə etmək üçün işlədilə bilər.