Xarabalaşma: "Xarabalaşmaq" fellindən törəmiş isimdir. Əsas mənası, bir şeyin və ya yerin tədricən dağılması, xarab olmasına, köhnəlməsinə və istifadəyə yararsız hala düşməsinə aiddir. Bu proses təbii səbəblərdən (məsələn, zamanın təsiri, hava şəraiti) və ya insan amilindən (qeyri-qayğı, təmirsizlik) qaynaqlana bilər.
Xarabalaşma sadəcə fiziki dağıntı demək deyil; həm də funksional, estetik və ya mənəvi bir tənəzzülü əhatə edə bilər. Məsələn, bir bina xarabalaşmış ola bilər, çünki divarları çatlayıb, damı sızır və içərisi dağılmışdır. Eyni zamanda, bir mədəniyyət, bir sistem və ya bir münasibət də xarabalaşmış ola bilər, çünki öz əsas dəyərlərini, strukturunu və ya məqsədini itirmişdir. Bu baxımdan xarabalaşma, təkcə maddi deyil, həm də mənəvi bir tənəzzülü ifadə edə bilir.
Xarabalaşma prosesinin sürəti müxtəlif amillərdən asılıdır. Bəzi hallarda bu proses çox yavaş, illər, hətta əsrlər boyu davam edə bilər; digər hallarda isə qəfil və sürətli ola bilər, məsələn, bir təbii fəlakət nəticəsində.
Xarabalaşma, tarixi abidələrdə, köhnə binalarda, tərk edilmiş şəhərlərdə, köhnəlmiş texnologiyalarda və hətta insanın özündə (fiziki və ya mənəvi baxımdan) müşahidə oluna bilər. Beləliklə, xarabalaşma termini yalnız fiziki dünyanı deyil, həm də sosial, mədəni və mənəvi aləmi əhatə edən geniş bir məna kəsb edir.
Xarabalaşmanın əks mənası isə bərpa, yenilənmə, abadlaşmadır. Xarabalaşmanın araşdırılması tarixçilər, arxeoloqlar, sosioloqlar və digər mütəxəssislər üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir, çünki bu proses keçmişin izlərini qorumaq və gələcək üçün dərslər çıxarmaqda əsas rol oynayır.