Xarıldamaq – Ayaq altında tapdalanan qarın xarakterik səs çıxarmasıdır. Bu səs, qar dənələrinin bir-birinə sürtünməsindən, qırılmasından və bəzən də əzilməsindən yaranır. Qarın quruluşuna, dənələrin ölçüsünə və temperaturuna görə xarıldama səsinin tonu və intensivliyi dəyişir. Səs bəzən yumşaq bir xışıltı, bəzən isə daha kəskin, “xar-xar” kimi səslənən bir xırıltı ola bilər.
Qarın xarıldaması, qışın səs landşaftının ayrılmaz bir hissəsidir. Bu səs, insanda təmizlik, təravət və soyuğun duyğusunu oyadır. Uşaqlıq xatirələrimizdə qar üstündə qaçışın, oyunların əsas fon səsi kimi yadda qalır. Şairlər və yazıçılar da əsərlərində qarın xarıldama səsini, qışın atmosferini canlandırmaq üçün tez-tez istifadə edirlər. Xarıldamaq, sadəcə bir səs deyil, qışın sehrli dünyasının səs simvoludur.
Maraqlı bir məqam odur ki, qarın xarıldama səsi, qarın kristal quruluşundan asılı olaraq dəyişir. Təzə yağmış, iri dənəli qar daha az xarıldayır, çünki dənələr bir-birinə nisbətən daha az sürtünürlər. Kövrək, incə dənəli qar isə daha səsli xarıldayır. Həmçinin, qarın temperaturu da səsə təsir edir; soyuq, sərt qar daha kəskin səs çıxarır.
Beləliklə, "xarıldamaq" sözü sadəcə qarın tapdalanması ilə əlaqəli bir hərəkəti deyil, qış təbiətinin incəliklərini əks etdirən, ətraf mühitin səs rənglərini ifadə edən zəngin bir məna kəsb edir. Bu səs, qışın sehrini və gözəlliyini qulağımızla duymağımıza imkan verir.