izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Xarici sifəti ərəb mənşəli olub, "xaric" sözündən törəmişdir və əsasən bir şeyin xarici tərəfinə, zahirəsinə, görünüşünə aid olduğunu bildirir. "Daxili" ilə zidd mənada işlənir və bir şeyin daxili mahiyyətinin əksinə olaraq, onun səthi, görünən tərəfini ifadə edir. Məsələn, "xarici görünüş" deyərkən, bir insanın və ya şeyin fiziki xüsusiyyətlərini, geyimini, ümumi təəssüratını nəzərdə tuturuq, onun daxili keyfiyyətlərini, xarakterini yox.

Xarici sözü yalnız görünüşlə bağlı deyil, daha geniş mənada, hər hansı bir sistemin, quruluşun və ya hadisənin xaricindən gələn, ona xaricdən təsir edən və ya xaricdə yerləşən hər şeyə aid ola bilər. Məsələn, "xarici təzyiq", "xarici siyasət", "xarici ticarət" kimi ifadələrdə "xarici" sözü müəyyən bir sistemə (dövlət, iqtisadiyyat) xaricdən təsir edən amilləri göstərir. Bu mənada, "xarici" sözü coğrafi mövqeyi də əhatə edə bilər. Məsələn, "xarici ölkələr" ifadəsi Azərbaycanın sərhədlərindən kənarda yerləşən ölkələri ifadə edir.

Ədəbiyyatda istifadə olunan nümunədə, "Mahmuda xarici görünüşünə görə paxıllıq edənlər də olurdu" cümləsində "xarici görünüş" ifadəsi Mahmudun fiziki xüsusiyyətlərinin, geyiminin və ümumi təəssüratının digərlərində yaratdığı paxıllığı ifadə edir. Bu, həmçinin daxili keyfiyyətlərin görünüşlə üst-üstə düşməməsinin bir nümunəsidir: Mahmuddun görünüşü paxıllığa səbəb olsa da, onun daxili keyfiyyətləri haqqında heç nə məlum olmaya bilər.

Beləliklə, "xarici" sözü sadəcə səthi görünüşü deyil, həm də bir sistemə xaricdən təsir edən amilləri və coğrafi məsafəni ifadə edən çoxşaxəli bir anlayışdır. Onun mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilər.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz