Xarlamaq felinin Azərbaycan dilindəki əsas mənası bərkimək, donmaq, sərtləşməkdir. Bu məna, əsasən, qar və şəkər kimi maddələr üçün işlənir. Qarın xarlamağı onun bərk, sıx və sərt bir hal almasını, şəkərin xarlamağı isə kristallaşaraq bərk və əzilməz bir quruluşa sahib olmasını bildirir. Beləliklə, "qar xarlayıb" ifadəsi qarın sıx, bərk və sərt bir hala gəldiyini ifadə edir.
Lüğətlərdəki qısa izahlar xarlamağın bu əsas mənasına diqqət çəksə də, buna daha geniş baxmaq mümkündür. Məsələn, metalların səthindəki oksidləşmə və ya aşınma proseslərini də xarlamaq kimi təsəvvür etmək olar. Bu mənada xarlamaq, maddənin səthinin dəyişərək, bərk və möhkəm bir təbəqə ilə örtülməsini ifadə edər. Bu isə daha geniş bir məna çalarını əhatə edir.
Misal olaraq verilən "Qırmızı qan ləkələri xarlamış qar üzərində nar dənələri kimi qızarır..." ifadəsində qarın xarlamağı onun donması, bərk və sərt hala gəlməsi ilə yanaşı, həm də qan ləkələrinin qarda bərkiyib dəyişməz qalması mənasını verir. Yəni, qarın xarlamağı sadəcə bərkimə yox, həm də digər obyektlərin onun səthində sabitləşməsini təmin etməsi ilə bağlıdır.
Ümumiyyətlə, xarlamaq sözünün istifadəsi kontekstdən asılı olaraq fərqli mənalar verə bilər. Ancaq əsas mahiyyət bərkimə, sərtləşmə, donma və ya səthdə sabit bir təbəqənin əmələ gəlməsi kimi başa düşülməlidir. Bu mənaların çalarları isə sözün işlədildiyi situasiyadan asılı olaraq dəyişə bilər.