Xatirə (ərəb. خاطرة - xatırə) – insanın şüurunun dərinliklərində, yaddaşının arxivlərində qorunan, keçmiş zamanla bağlı hər hansı bir hadisə, duyğu, təəssürat və ya təcrübənin izidir. Bu, sadəcə bir "hadısəni yadında saxlamaq"dan daha çoxdur. Xatirələr hisslərlə, ətir və səslərlə, rənglərlə, bədənimizdəki fiziki duyğularla - bütövlükdə bir "zaman kapsulu" kimi əlaqələndirilmiş ətraflı, çoxşəkili təsvirlərdir.
Xatirələr həm obyektiv, həm də subyektiv ola bilər. Obyektiv xatirələr keçmişdəki hadisələrin nisbətən dəqiq təsvirləridir; məsələn, bir tətil səfəri zamanı gördüyünüz mənzərələr, yaşadığınız spesifik bir hadisə. Subyektiv xatirələr isə daha çox hisslər və duyğulara söykənir; məsələn, uşaqlıqdan bir hiss, ata-ananızın səsinin necə olduğunu xatırlamaq, və ya xoşagəlməz bir hadisə ilə bağlı olan qorxu hissi. Bu subyektivlik xatirələri fərdi və unikal edir, hər kəsin keçmişini özünəməxsus şəkildə təsvir etməsinə imkan verir.
Maraqlıdır ki, xatirələr zaman keçdikcə dəyişə, yenidən qurula və hətta tamamilə yox ola bilər. Psixoloji tədqiqatlar göstərir ki, xatirələr hər dəfə yada salındıqda yenidən kodlaşdırılır və bu da onların əslində baş verən hadisədən bir qədər fərqlənməsinə səbəb olur. Bununla belə, xatirələr bizim kimliyimiz üçün, özümüzü tanımaq üçün çox vacibdir. Onlar keçmiş təcrübələrimizdən dərs almağımıza, gələcəyimizi formalaşdırmağımıza kömək edir və bizi insan edən əsas elementlərdən biridir.
Xatirələr, şəxsi gündəliklərdən, fotoalbomlardan tutmuş, ədəbi əsərlərə və sənət əsərlərinə qədər, insan həyatının bütün sahələrində öz əksini tapır. Yazılı və ya vizual formada qorunan xatirələr nesillər boyu davam edərək, tarixi, mədəni və şəxsi irsimizin ayrılmaz hissəsinə çevrilir.