izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Xəbər-ətər sözü Azərbaycan dilində geniş yayılmış bir termin olub, əsasən “xəbər”, “soraq”, yəni birisinin vəziyyəti, həyatı ilə bağlı məlumat anlamını daşıyır. Lüğətlərdə sadəcə “xəbər” kimi tərcümə olunsa da, “ətər” əlavəsi mənanı zənginləşdirir və daha çox “heç bir xəbər, heç bir əlamət” mənasını ifadə edir. Yəni, sadəcə xəbərin olmaması deyil, hətta ən kiçik bir işarənin, əlamətin belə olmaması nəzərdə tutulur.

Sözün strukturuna nəzər salsaq, “xəbər” komponenti açıq-aşkar məlumdur. “Ətər” komponenti isə daha maraqlıdır. Bəzi dilçilər onu “əsər”, “iz”, “əlamət” kimi sözlərlə əlaqələndirirlər. Bu baxımdan, “xəbər-ətər” ifadəsi “xəbərin olmaması, heç bir iz, əlamət, əsər olmaması” kimi daha dolğun bir məna kəsb edir. Bu, sadəcə “xəbər yoxdur” deyilməkdən daha güclü və ifadəli bir ifadədir. Belə ki, “xəbər yoxdur” daha çox qısa və neytral bir ifadədir, halbuki “xəbər-ətər yoxdur” ifadəsi uzun müddət ərzində heç bir xəbər və ya əlamətin olmamasının vurğulanmasına xidmət edir.

Ədəbiyyat nümunələrində də bu mənanı aydın görmək mümkündür. Göstərilən misallarda olduğu kimi, “xəbər-ətər yoxdur” ifadəsi uzun müddətdir birindən xəbər almamağı, əlaqənin kəsildiyini və bunun narahatlıq doğurduğunu ifadə edir. Bu, sadəcə “xəbər yoxdur” ifadəsindən daha çox duyğu və məna ehtiva edir.

Qısacası, “xəbər-ətər” söz birləşməsi, lüğətlərdəki sadə təriflərdən daha zəngin və ifadəli bir mənaya malikdir. Onun “heç bir xəbər, iz, əlamət olmaması” kimi daha geniş tərifi, ədəbi mətnlərdəki istifadəsinə əsasən daha dəqiq və aydın olur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz