Xəcil [ər.] sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində əsasən "xəcalətli, üzüqara" kimi izah olunsa da, mənası daha geniş və çoxqatlıdır. Sadəcə üzü qızarması deyil, həm də daxili bir narahatlıq, günahkarlıq hissi, özünü qınama və ya başqalarının qınağından qorxu hissi ilə bağlıdır. Füzuli misalında olduğu kimi, "səndən xəciləm, üzüm qəradır" ifadəsi, yalnız üzdəki qızarmanı deyil, danışanın öz əməlindən doğan vicdan əzabını, başqasının qarşısında özünü günahkar hiss etməsini ifadə edir.
Xəcil olmaq, sadəcə bir fiziki vəziyyət deyil, həm də psixoloji bir haldır. Bu, özünü qınama, özünə inamsızlıq və ya başqalarının rəylərindən çox asılı olma ilə əlaqədardır. Xəcil insan, hətta kiçik bir səhv etdikdə belə, güclü bir xəcalət hissi yaşayır və bu hissi gizlətməyə çalışır. Bu, şəxsiyyətin özünə olan münasibəti, özünü qiymətləndirməsi ilə sıx bağlıdır.
Lüğətlərdəki qısa izah, sözün zənginliyini tam əks etdirmir. "Xəcalətli" və "üzüqara" sözləri, xəcilin bir neçə təzahürünü ifadə edir, lakin onun əsasında yatan daxili hissi tam əhatə etmir. Xəcil olmaq, sosial davranışlarla, mədəniyyət və tərbiyə ilə də sıx bağlıdır. Müəyyən bir mədəniyyətdə qəbul edilməyən bir əməl, başqa bir mədəniyyətdə qəbul oluna bilər, buna görə də xəcillik hissi də fərqli şəkildə təzahür edə bilər.
Ümumiyyətlə, "xəcil" sözü, dərin psixoloji və sosial mənaları olan, çoxşaxəli və maraqlı bir leksik vahiddir. Onun sadəcə "üzüqara" kimi tərif edilməsi, sözün zənginliyinə haqsızlıqdır. Daha dəqiq ifadə etmək üçün, "daxili narahatlıq və xəcalətlə müşayiət olunan, özünü günahkar hiss etmə" kimi bir tərif daha uyğun olardı.