Xəmsi (Clupeidae fəsiləsindən olan balıqlar üçün ümumi ad) siyənəyə bənzəyən, lakin ondan xeyli kiçik ölçülü, sürülər halında yaşayan bir dəniz balığıdır. Azərbaycan dilində "xəmsi" adı ilə tanınan bu balıqlar, əslində, Clupeidae fəsiləsinə daxil olan bir çox növü əhatə edir. Bu səbəbdən, "xəmsi" termininin dəqiq bir elmi tərifi yoxdur və regiondan regiona müxtəlif növləri ifadə edə bilər.
Xəmsilərin bədən quruluşu fusiform (iynə formasına oxşar) olub, üzücülər qanadları yaxşı inkişaf etmişdir. Rəngləri ümumiyyətlə gümüşü-yaşıl tonlarda olur, arxaları daha qaranlıq, qarın nahiyələri isə açıq rəngdədir. Kiçik pullarla örtülü bədənləri var. Onlar əsasən planktonlarla, xırda xərçəngkimilərlə və digər kiçik su canlılarıyla qidalanırlar.
Xəmsilər, bir çox ölkənin, o cümlədən Azərbaycanın, balıqçılıq sənayesi üçün olduqca əhəmiyyətlidir. Həm təzə, həm də konservləşdirilmiş formada geniş istehlak edilir və qida mədəniyyətində mühüm yer tutur. Xəmsinin ətində zəngin miqdarda protein, omega-3 yağ turşuları və digər faydalı qida maddələri mövcuddur. Bununla yanaşı, xəmsinin miqrasiya yolları, çoxalma dövrləri və populyasiyalarının qorunması ətraf mühitin mühafizəsi baxımından olduqca əhəmiyyətlidir.
Maraqlı bir məlumat kimi, bəzi regionlarda xəmsi balığının müxtəlif adlarla da adlandırıldığını qeyd etmək olar. Bu adlar coğrafi mövqedən və yerli dialektlərdən asılı olaraq dəyişə bilər. Xəmsinin əhəmiyyəti yalnız qida mənbəyi kimi deyil, həm də dəniz ekosisteminin vacib bir hissəsi kimi də qiymətləndirilməlidir. Onların populyasiyalarının qorunması dəniz həyatının davamlılığı üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.