Xəyanət (ər. خيانة - xıyāna) sözü, ən geniş mənası ilə, etimadın pozulması, etibar edilən birinin etimadını sui-istifadə edərək qırmaq deməkdir. Bu, sadəcə bir hərəkət deyil, mürəkkəb bir sosial fenomendir, çünki etimadın mövcudluğu və pozulması sosial münasibətlərin əsasını təşkil edir. Xəyanət, özünə etimad göstərilən bir şəxsin və ya qrupun mənafelərinə qarşı yönəlmiş hərəkətləri əhatə edir.
Lüğətlərdəki "xəyanət" tərifi əsasən iki əsas məqama toxunur: dönüklük və etibarsızlıq. Dönüklük, əvvəlki vədlərə, sadiqliyə, yaxud qəbul edilmiş normalara zidd hərəkət etmək deməkdir. Bu, açıq bir əməl ola bilər, yaxud gizli, hiyləgər bir şəkildə baş verə bilər. Etibarsızlıq isə, bir şəxsin və ya qrupun özünə etimad göstərilənə layiq olmadığını göstərən bir xüsusiyyətdir. Xəyanət, bu iki elementi birləşdirərək, etimadı pozmaq, əmanətə xəyanət etmək mənasını verir.
Xəyanət müxtəlif kontekstlərdə müxtəlif formalarda özünü göstərə bilər. Sevgidə xəyanət, dostluqda xəyanət, vətənə xəyanət, işdə xəyanət kimi bir çox nümunəni göstərmək olar. Hər bir halda, əsas motiv etimadın pozulması, etibar edilmiş şəxsin və ya qrupun mənafelərinə zərər vurmaqdır. Bu, həm də, xəyanət edən şəxsin özünün əxlaqi və mənəvi dəyərlərinə zidd bir hərəkət etməsidir.
Xəyanətin nəticələri çox ağır ola bilər. Əlaqələrin pozulması, etimadın itirilməsi, maddi itkilər, hətta hüquqi cəza kimi nəticələrə səbəb ola bilər. Ona görə də, xəyanətin qarşısının alınması, etimadın qorunması üçün qarşılıqlı hörmət, açılıq və dürüstlük çox vacibdir.