Xınalanma sözü, "xınalanmaq" feilindən törəmiş bir isimdir. Sadəcə olaraq, xına ilə bəzənmə, xına qoyulma əməli deyil; daha geniş bir məna spektrini əhatə edir.
Xınalanma, qədim zamanlardan bəri qadınlar arasında yayılmış bir ənənənin, bir mərasim elementinin adıdır. Bu, yalnız estetik bir proses deyil, həm də sosial, mədəni və hətta dini əhəmiyyət daşıyır. Xınalanma, bir qadının həyatında önəmli məqamlarda, məsələn, toy mərasimləri, nişan, xına gecələri və digər bayram tədbirlərində yer alır. Bu mərasimlərdə xına, sadəcə bədəni bəzəmək vasitəsi deyil, həm də xoşbəxtlik, uğur və bərəkət gətirəcəyinə inanılan müqəddəs bir rəmzdır.
Xınalanma prosesi özü də maraqlıdır. Xınalı qarışığın hazırlanması, xına qoyulma üsulları, naxışların seçilməsi, hər biri özünəməxsus ənənə və simvolik mənalarla zəngindir. Naxışlar həm estetik zövqü, həm də mədəniyyətin, həyat tərzinin əksini əks etdirir. Hər bir xına naxışının özünəməxsus mənası var: bəziləri xoşbəxtliyi, bəziləri uzun ömürlülüyü, digərləri isə səadəti təmsil edir. Bu səbəbdən xınalanma, sadə bir bəzək əməli deyil, həm də bir qadının mənəvi dünyasının ifadəsidir.
Müasir dövrdə xınalanma öz əhəmiyyətini qoruyub saxlayır. Əvvəlki kimi geniş yayılmış olsa da, bu ənənə yeniləşərək, müasir dizayn elementləri ilə zənginləşir. Ancaq əsas mahiyyəti, yəni xınalanmanın sosial, mədəni və rəmzi əhəmiyyəti dəyişməz qalır. Beləliklə, xınalanma sadəcə bir söz deyil, bir tarix, bir mədəniyyət, bir ənənədir.