izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

Xırda-xuruş sözü Azərbaycan dilində hər cür kiçik, əhəmiyyətsiz görünən, lakin birlikdə müəyyən bir məna və ya funksiya kəsb edən əşya və materialların ümumi adını ifadə edir. Sadəcə "xırda əşyalar" mənasını verməkdən daha çox, "xırda-xuruş" ifadəsi bu əşyaların çoxluğunu, müxtəlifliyini və bəzən də səliqəsiz yığılmasını vurğulayır. Bu, sadəcə bir yığın əşya deyil, həm də bu əşyaların yarada biləcəyi təəssüratı, duyğunu əks etdirir.

Məsələn, bir dükanın anbarında toplanmış müxtəlif vint, qoz, tel, miyə, düymə, və sair kiçik əşyaların hamısı "xırda-xuruş" kimi təsnif edilə bilər. Bu əşyaların hər birinin özünəməxsus funksiyası olsa da, bir yerdə toplanmış halda onlar "xırda-xuruş" kimi qəbul olunur. "Xırda-xuruş almaq" ifadəsi isə bu kiçik əşyalardan bir neçəsini və ya bir qədərini almaq mənasını verir.

Sözün etimologiyasına nəzər saldıqda, "xırda"nın "kiçik", "xuruş"un isə "qarışıq, qarışıq halda olan" mənasını verdiyi görünür. Beləliklə, "xırda-xuruş" sözü kiçik və qarışıq əşyaların bir yerdə toplanmasını ifadə edir. Bu ifadənin tərkibindəki "xuruş" komponenti, əşyaların səliqəsiz, qarışıq bir halda olmasını da vurğulayır. Bu da sözə məişətdə daha rəngarəng və təsviri bir xarakter qazandırır.

Laçın misalında isə "xırda-xuruşla bə..." ifadəsi qəsəbənin həyatının təfərrüatlarına, kiçik, lakin öz əhəmiyyətini itirməyən təfərrüatlarına işarə edir. Bu da "xırda-xuruş" sözünün yalnız fiziki əşyalarla deyil, həm də həyatın kiçik, əhəmiyyətsiz görünən anları ilə bağlı olduğunu göstərir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz