Xırdalanmaq feli iki əsas mənada işlənir. Birinci mənada, fəal bir prosesi, yəni bir şeyin xırda hissələrə bölünməsini ifadə edir. Bu, məqsədyönlü bir əməliyyat ola bilər: məsələn, tərəvəzləri, əti və ya digər məhsulları xırdalamaq. Bu halda, “xırdalanmaq” “doğranmaq”, “tikə-tikə edilmək” və ya “kəsilmək” kimi fellərlə sinonimdir. Bıçaq, doğrayıcı, ətçəkən və digər alətlərin köməyi ilə həyata keçirilən bu proses, mətbəxdə yeməyin hazırlanması zamanı çox rast gəlinən bir əməliyyatdır. Xırdalanmanın nəticəsi olaraq, əvvəllər bütöv olan maddə kiçik, bərabər və ya qeyri-bərabər ölçülü hissələrə bölünür.
İkinci mənada isə “xırdalanmaq” feli, passiv bir prosesi, yəni bir şeyin öz-özünə, xarici təsirlər nəticəsində parça-parça olmağını bildirir. Bu, məsələn, köhnəlmiş bir əşyanın tədricən dağılması, qırıntıya çevrilməsi, ya da quru bir torpağın ovxalanması, toz halına gəlməsi ola bilər. Belə hallarda, “xırdalanmaq” “parça-parça olmaq”, “xırda-xırda olmaq”, “tikə-tikə olmaq” və “ovxalanmaq” felləri ilə sinonimdir. Bu mənada xırdalanma təbii proseslərin və ya fiziki aşınmanın nəticəsidir və insanın bilavasitə müdaxiləsi olmadan baş verir. Məsələn, qədim bir bina zaman keçdikcə xırdalanır, dağılır; quru bir yapraq küləkdə xırdalanır.
Ümumiləşdirərək deyə bilərik ki, “xırdalanmaq” feli həm məqsədyönlü bir fəaliyyətin, həm də təbii bir prosesin nəticəsini ifadə edə bilər, lakin hər iki halda da bütöv bir şeyin xırda hissələrə ayrılmasını bildirir. Bu fərqlilik cümlənin kontekstindən asılı olaraq anlaşılır.