Xilaskarlıq, bir varlığın təhlükə və ya ölüm təhlükəsindən qurtarılması, onun həyatının və ya rifahının qorunması üçün edilən hər hansı bir fəaliyyət və ya prosesdir. Sadəcə "xilas etmə" mənasını aşaraq, daha geniş bir konteksti əhatə edir. Bu, yalnız fiziki təhlükələrdən deyil, həmçinin əxlaqi, mənəvi, sosial və ya ruhani təhlükələrdən qurtarmağı da özündə birləşdirir.
Xilaskarlıq, fədakarlıq, cəsarət və həssaslıq tələb edən bir hərəkətdir. Xilas edən şəxs, tez-tez öz həyatı və ya rahatlığı risqə ataraq, başqasının rifahını özünün üstün tutar. Bu, həm fərdi səviyyədə, həm də qrup səviyyəsində baş verə bilər; bir insanın başqasını sudan çıxarması, bir ordunun düşməndən bir şəhəri azad etməsi, və ya bir həkimin bir xəstəni ölümcül xəstəlikdən sağaltması kimi müxtəlif formalarda təzahür edə bilər.
Xilaskarlığın mahiyyəti təkcə konkret bir hərəkətdə deyil, həm də həmin hərəkətin arxasındakı niyyətdədir. Əsl xilaskarlıq, özəl maraqların üstündə başqasının rifahını qoymağı, mərhəmət və ədalət hisslərini nümayiş etdirməyi tələb edir. Bəzən xilaskarlıq, həm də ədalət və bərabərlik üçün mübarizə aparmaq, zülmə qarşı çıxmaq, haqsızlığa son qoymaq kimi daha geniş mənaları da ehtiva edə bilər. Bu mənada, bir millətin azadlığı uğrunda mübarizəsi də bir növ xilaskarlıq sayıla bilər.
Tarix boyu xilaskarlıq hər zaman insanların qəlbinə toxunan, heyranlıq və təqdir doğuran bir anlayış olub. Qəhrəmanlıq hekayələri, əfsanələr və ədəbi əsərlər xilaskarlığın müxtəlif təzahürlərini əks etdirir və bu anlayışı gələcək nəsillərə ötürür. Xilaskarlıq, insanlıq tarixinin ayrılmaz bir hissəsidir və insan varlığının ən gözəl tərəflərindən birini təmsil edir.