Xitab [ər.] Bir şəxsə, qrupa və ya cansız bir varlığa yönələn, onlara müraciət etmək məqsədilə işlədilən söz və ya ifadələrdir. Sadəcə bir ad deyil, ünvanlanmanın, müraciətin özüdür. Müraciət forması, söhbət əhval-ruhiyyəsinə, dinləyicinin və danışanın arasındakı münasibətə və məqsədə görə dəyişə bilər. Məsələn, "cənab", "xanım", "əzizim", "dostlarım", "qardaşım" kimi sözlər xitab formasında işlədilərək danışanın hörmətini, yaxınlığını və ya digər hisslərini ifadə edə bilər.
Xitab həm formal, həm də qeyri-formal ola bilər. Formal xitabda cəmiyyətdə qəbul edilmiş qaydalar və adab-ərkan əsas götürülür. Qeyri-formal xitab isə daha rahat və intim ünsiyyətdə istifadə edilir. Xitabın seçimi ünsiyyət tərəfləri arasındakı sosial məsafəni, yaş fərqini, mədəniyyət fərqlərini və digər amilləri əks etdirir. Xitab, danışanın mesajını daha effektli çatdırmaq üçün vacib bir vasitədir, çünki düzgün seçilmiş xitab dinləyicidə müsbət təsir yaradır və ünsiyyətin səmərəliliyini artırır.
Ədəbiyyatda xitab bədii ifadə vasitəsi kimi geniş istifadə olunur. Şairlər və yazıçılar xitab vasitəsilə əsərlərinə dramatizm qatır, oxucu ilə daha sıx əlaqə yaradırlar. Misal üçün, "Ey Vətən!", "Ey insanlar!", "Ey zaman!" kimi ifadələr əsərlərə yüksək emosional çalarlar verir. "Məcnun ki, eşitdi bu xitabı; Verdi bu əda ilə cavabı" misalında olduğu kimi, xitab ədəbi əsərlərdə personajların xarakterini, aralarındakı münasibəti və hadisələrin gedişatını əks etdirmək üçün istifadə edilir.
Qısaca desək, xitab sadəcə müraciət deyil, ünsiyyətin ayrılmaz tərkib hissəsi, fikirlərin daha effektli və səmərəli ifadə olunmasına xidmət edən güclü bir vasitədir. Həm gündəlik həyatda, həm də incəsənətdə öz əhəmiyyətini qoruyub saxlayır.