Xudanəkərdə (fars. خدانكرده): Bu söz farsca köklərə malik olub, "Allah eləməsin", "Allah qorusun", "iraq olsun" mənalarını ehtiva edir. Zərərli, xoşagəlməz, qorxulu bir hadisə və ya vəziyyətin baş verməsinin arzuolunmazlığını ifadə edən bir ifadədir. Söhbət həm konkret bir təhlükədən, həm də ümumi bir pislikdən gedə bilər.
Sözün əsasında "Xuda" (Allah) və "nəkərdə" (etməsin, baş verməsin) komponentləri durur. "Nəkərdə" fiili bir neqativ əlavə ilə birlikdə istifadə olunur və istənməyən bir əməlin baş verməməsini diləyir. Bu cür ifadələr, təkcə Azərbaycan dilində deyil, bir çox digər dillərdə də geniş yayılıb. Məsələn, türk dilindəki "Allah kor etməsin", rus dilindəki "Черт побери" (çert poberi) və ya ingilis dilindəki "God forbid" ifadələri xudanəkərdə sözünün mənasına bənzərlik təşkil edir.
Xudanəkərdənin istifadəsi, danışanın hadisə qarşısında duyduğu narahatlığı və ya qorxusunu ifadə etmək üçün bir vasitədir. Həmçinin, bu söz, bir hadisənin baş verməsi ehtimalını vurğulamaq üçün də işlədilə bilər. Məsələn, "Xudanəkərdə, bu qış çox şaxtalı olacaq" cümləsi qışın şaxtalı keçəcəyi ehtimalını bildirir, lakin eyni zamanda, bu şaxtanın istənmədiyini vurğulayır.
Ədəbiyyatda da tez-tez rast gəlinən xudanəkərdə, danışanın üslubunu və hisslərini daha da dərinləşdirmək üçün əvəzolunmaz bir vasitədir. Misal olaraq, verilən "[Sultan bəy:] …Dedim gedim görüm, bəlkə qız, xudan..." cümləsində Sultan bəyin qızın başına gələ biləcək bir zərərdən narahatlığını ifadə edir.