İctimailəşmə anlayışı, "ictimailəşmək" fellərinin törəməsi olaraq, fərdin sosial mühitə inteqrasiya prosesini, sosial quruluş və norma sisteminə uyğunlaşmasını əhatə edən geniş və çoxşaxəli bir konsepsiyadır. Bu proses, həm fərdin özünün inkişafı, həm də cəmiyyətin davamlılığı üçün əsasdır.
İctimailəşmə sadəcə qaydaları öyrənmək və onlara uyğun davranmaq deyil. Daha dəqiq desək, fərdin özünü cəmiyyətin üzvü kimi hiss etməsi, onun dəyərlərini, inanclarını, davranış normalarını qəbul etməsi və içləşdirməsi, sosial rolları öyrənib yerinə yetirməsidir. Bu proses həyat boyu davam edən dinamik bir təkamüldür və fərdin hər mərhələsində müxtəlif təsirlərə məruz qalır.
İctimailəşmədə ailə, məktəb, qrup yoldaşları, kütləvi informasiya vasitələri və sair sosial institutların rolu əhəmiyyətlidir. Bu institutlar, fərdə müxtəlif rolları (məsələn, övlad, tələbə, işçi, vətəndaş) öyrətmək, sosial normaları aşılamaq, davranış standartlarını müəyyənləşdirmək və onun sosial həyatda uğurlu inteqrasiyasını təmin etmək üçün vasitələr kimi çıxış edirlər.
İctimailəşmə prosesi müvəffəqiyyətli olduqda, fərd özünü cəmiyyətin faydalı və tamhüquqlu bir üzvü kimi hiss edir, sosial əlaqələr qurmaqda və sosial məsuliyyət daşımaqda çətinlik çəkməz. Əksinə, uğursuz ictimailəşmə sosial uyğunlaşma problemlərinə, deviasiya davranışlarına və cəmiyyətə inteqrasiya çətinliklərinə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən ictimailəşmə prosesi cəmiyyətin sabitliyi və inkişafı üçün olduqca əhəmiyyətlidir.
Maraqlı bir məqam da odur ki, ictimailəşmə həm fərdin cəmiyyətə uyğunlaşmasını, həm də cəmiyyətin fərdin təsirlərinə uyğunlaşmasını əhatə edir. Yəni, fərd özünün unikal xüsusiyyətləri ilə cəmiyyətə təsir edir, cəmiyyətin dəyərlər sistemini dəyişə bilər. Bu qarşılıqlı təsir prosesi ictimailəşmənin dinamik və fasiləsiz xarakterini daha da vurğulayır.