izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

İçalat sözü, Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində əsasən "iç" sözünün ikinci mənası ilə əlaqələndirilərək izah olunur. Bu ikinci məna, bir varlığın daxili hissəsini, orqanlarını və toxumalarını ifadə edir. Lüğətlərdə verilən nümunədə olduğu kimi, "qoyun içalatı" ifadəsi qoyun daxilində yerləşən orqanları (ürək, ağciyər, qaraciyər, bağırsaqlar və s.) bildirir.

Ancaq "içalat" sözünün mənası daha geniş və çoxqatlıdır. Sadəcə anatomik bir mənadan kənara çıxaraq, metaforik istifadəyə də malikdir. Məsələn, verilən nümunədə "Canavar yazığın içini, içalatını elə aparmışdı ki, quruca qəfəsəsi qalmışdı" cümləsində "içalat" yazığın həm fiziki, həm də mənəvi varlığının, mövcudluğunun tamamilə məhv edilməsini ifadə edir. Burada "içalat" yalnız fiziki orqanları deyil, həm də varlığın mahiyyətini, quruluşunu, əsasını əhatə edir.

Beləliklə, "içalat" sözü həm konkret, həm də məcazi mənada istifadə oluna bilər. Konkret mənada bir canlı varlığın daxili orqanlarını, toxumalarını ifadə edir. Məcazi mənada isə bir şeyin daxili quruluşunu, mahiyyətini, əsasını, hətta ruhi və mənəvi tərəflərini tam olaraq ifadə edir. Həm də bu mənada, tam məhv edilmə, dağıdılma, talan edilmə mənasını da özündə ehtiva edə bilir. Bu sözün istifadəsi, kontekstdən asılı olaraq müxtəlif nüanslar əldə edə bilər.

Ümumiyyətlə, "içalat" sözü, sadə bir termin olmaqdan çox, dərin mənalı, ifadəli bir söz olaraq Azərbaycan dilinin ifadə imkanlarını zənginləşdirir və ədəbiyyatda obrazlı təsvirlərdə geniş istifadə olunur.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz