İfrat (ər. إِفْرَاط) sözü, bir şeyin həddini aşmasını, son nöqtəsinə çatmasını, mübaliğəni və həddən artıqlığı ifadə edən bir termindir. Sadəcə "həddi keçmək" demək deyil, daha çox bu hədd aşmasının nəticələrinə və keyfiyyətinə vurğu edir. Yəni, "ifrat" sadəcə miqdarca artıqlıq deyil, keyfiyyətcə də bir dəyişiklik, hətta mənfi bir nəticəyə səbəb ola biləcək bir vəziyyəti bildirir.
Lüğətlərdəki "bir şeyin son həddi" tərifi, ifratın miqdarca məhdudiyyətini əks etdirir, amma onun keyfiyyətcə təsirlərini tam əhatə etmir. Məsələn, "ifrat ehtiyat" deyəndə sadəcə çoxlu ehtiyat fikirləşmirik; bu ehtiyatın həddini aşması və nəticədə başqa problemlərə (məsələn, lazımsız xərclərə) səbəb olması nəzərdə tutulur. Yəni, "ifrat" müsbət mənada istifadə edilməsə də, həmişə mənfi bir kontekstdə deyil; müəyyən kontekstlərə görə, müsbət mənada da istifadə oluna bilər. Məsələn, “ifrat sədaqət” ifadəsi müsbət kontekstdədir.
İfrat, həm də mübaliğə və aşırıya qaçma ilə əlaqələndirilir. Bir şeyin "ifrat dərəcədə" olması, onun normal və qəbul edilən həddindən xeyli artıq olduğunu bildirir. Bu, həm fiziki kəmiyyətlərə, həm də mənəvi keyfiyyətlərə aid ola bilər. Məsələn, "ifrat səxavət" və ya "ifrat qəddarlıq" kimi ifadələr bu mənanı əks etdirir.
Qısacası, "ifrat" sözü, sadə bir hədd aşmasını deyil, bu aşmanın keyfiyyətcə və nəticə etibarilə əhəmiyyətli təsirlərə malik olmasını ifadə edir. Bu, həm müsbət, həm də mənfi kontekstlərdə istifadə oluna bilər, ancaq əksər hallarda mənfi nəticələrə işarə edir. "İfrat dərəcə" ifadəsi isə bu mənanı daha da gücləndirir və son həddə çatmış vəziyyəti vurğulayır.