İxlas (ər. إخلاص - ixlās) sözü, Azərbaycan dilində səmimiyyət, saf niyyət, qərəzsiz sevgi və bağlılıq kimi geniş mənaları əhatə edən zəngin bir termindir. Sadəcə "səmimiyyət" deməklə kifayətlənmək, ixlasın əsl mahiyyətini tam olaraq əks etdirmir. Çünki ixlas, sadəcə dil üzərindən deyilən sözlərdən daha çox, ürəkdən, həqiqi və dərin bir duyğu, sarsılmaz bir inam və bağlılıq tələb edir.
Lüğətlərdəki "səmimi və qərəzsiz məhəbbət, ürəkdən gələn sədaqət" tərifləri ixlasın bir tərəfini işıqlandırır, lakin onun ruhani tərəfini tam əhatə etmir. İxlas, yalnız insanlarla olan münasibətlərdə deyil, həm də Allahla olan əlaqədə, ibadətlərdə, hər hansı bir işdə, hətta sadə bir hərəkətdə belə, niyyətin saf və pak olmasını, şübhə və qərəzsiz bir qəlbdən irəli gəlməsini tələb edir. Bu mənada ixlas, hərəkətin, sözün və duyğunun səmimiyyətinin, riyakarlıqdan uzaqlığının təzahürüdür.
İxlasın əhəmiyyəti, bir çox dini və fəlsəfi sistemlərdə vurğulanır. Həqiqi ixlas, insanın öz həyatını, əməllərini və niyyətlərini daim yoxlaması, təmizləməsi və kamilləşdirməsi deməkdir. Nəticədə, ixlas, sadəcə bir söz deyil, bir həyat tərzi, bir mənəvi yol, özünü tərbiyə etmək üçün davamlı bir səydir. Molla İbrahimxəlilə istinad edilən nümunə də bunu təsdiqləyir – ixlas, mənəviyyat və təmiz niyyətlə bağlı bir mövzudur və ədəbiyyatda, xüsusən də dini ədəbiyyatda geniş yer alır.
Beləliklə, ixlası ancaq "səmimiyyət" sözü ilə izah etmək qeyri-kafi qalır. Bu, həm də qəlbin təmizliyi, niyyətin paklığı, həqiqi bağlılıq və səmimiyyətin həyat tərzinə çevrilməsidir.