İmtiyaz sözü ərəb mənşəli olub, əsasən “müstəsna hüquq” mənasını ifadə edir. Lakin bu sadə tərif, imtiyazın zəngin məna çalarlarını tam əks etdirmir. Çünki imtiyaz, sadəcə bir hüquqdan daha çoxdur; o, adi vətəndaşların əldə edə bilmədiyi, seçilmiş bir qrupa, şəxsə və ya təşkilata verilən üstünlük və ya güzəştdir. Bu üstünlük, həm hüquqi, həm də sosial sahələrdə özünü göstərə bilər.
Tarix boyu imtiyazlar müxtəlif formalarda ortaya çıxmışdır. Feodal sistemdə zadəganların kəndlilər üzərindəki üstünlükləri, əhalinin müxtəlif qruplarına verilən vergi güzəştləri, və ya müəyyən peşələrə sahib olanların xüsusi hüquqları imtiyazın müxtəlif təzahürlərinə misal ola bilər. Müasir dövrdə isə imtiyazlar, əlil və veteranlara verilən güzəştlər, müəyyən etnik qruplara ayrılan kotalar və ya biznes qurumlarına verilən vergi endirimləri kimi formalarda özünü göstərir.
İmtiyazın mənfi tərəfləri də vardır. Bərabərsizlik yaradan, ədalətsizliyi artıran və sosial gərginliyə səbəb olan imtiyazlar, cəmiyyətin inkişafına mane ola bilər. Ona görə də, imtiyazların verilməsi zamanı hər zaman ədalətlilik, bərabərlik və cəmiyyətin bütün üzvlərinin maraqlarının nəzərə alınması vacibdir. İmtiyazların düzgün tətbiqi, cəmiyyətin həssas qruplarını qorumaq və sosial ədaləti təmin etmək üçün mühüm bir vasitə ola bilər, ancaq sui-istifadə hallarına qarşı ciddi nəzarət tələb edir.
Beləliklə, imtiyaz anlayışı, sadə bir "müstəsna hüquq" tərifindən daha geniş və çoxcəhətlidir. O, cəmiyyətin sosial quruluşunu, güc balansını və ədalət konsepsiyasını anlamaq üçün mühüm bir açardır. İmtiyazların öyrənilməsi, tarixi kontekstlə yanaşı, müasir cəmiyyətlərdəki tətbiqini və potensial mənfi nəticələrini də araşdırmağı tələb edir.