izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

İmtiyazlı sifəti, bir varlığın və ya qrupun digərlərinə nisbətən müəyyən üstünlüklərə, xüsusi hüquqlara və ya imkanlara sahib olmasını ifadə edir. Bu üstünlüklər qanunvericilik, sosial normalar, iqtisadi vəziyyət və ya digər amillərlə təmin oluna bilər. İmtiyazlı olmaq, bəzi hallarda irsi ola bilər, bəzi hallarda isə əldə edilmiş bir statusdur. Bu status, ədalətsizliklərə və qeyri-bərabərliyə yol açaraq, cəmiyyətdə qeyri-bərabərliyi gücləndirə bilər.

Lüğətlərdəki sadə tərif "imtiyazdan istifadə edən, imtiyazı olan, müstəsna hüququ olan" kimi səslənsə də, imtiyazlı olmağın daha çox qatlı və mürəkkəb bir mənası vardır. Bu, sadəcə bir neçə əlavə hüquqdan kənara çıxaraq, güc, nüfuz və imkanların qeyri-bərabər paylanmasını əks etdirən daha geniş bir konsepsiyadır. Məsələn, tarixən müəyyən etnik qruplar, siniflər və ya cinslər imtiyazlı mövqedə olmuş, digərlərinə nisbətən daha çox resursa və fürsətə sahib olmuşlar.

İmtiyazlı olmağın təsiri yalnız imtiyazlı şəxslərin öz həyatına deyil, həmçinin imtiyazsız qalanların həyatına da əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərir. İmtiyaz sistemləri, cəmiyyətin müxtəlif seqmentləri arasında qeyri-bərabərlik yaradaraq, sosial ədaləti pozur və sosial hərəkətliliyi məhdudlaşdırır. Beləliklə, "imtiyazlı" sözü yalnız faktiki üstünlükləri deyil, həm də bu üstünlüklərin sosial və siyasi kontekstini, onların meydana gəlmə səbəblərini və nəticələrini də ifadə edir.

Qeyd edilən nümunədəki "Qafqaz [Finlandiya] kimi imtiyazlı və həm müstə..." cümləsinin davamını bilməsək də, bu hissənin əsas məqsədinin Qafqazın (və ya Finlandiyanın) müəyyən bir kontekstdə digər bölgələrə nisbətən daha yaxşı vəziyyətdə olduğunu, daha çox imkanlara və ya hüquqlara malik olduğunu göstərmək olduğu aydındır. Lakin bu "imtiyaz"ın konkret olaraq nədən qaynaqlandığını və nəticələrini müəyyən etmək üçün əlavə məlumat lazımdır.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz