İnsanlıq sözü Azərbaycan dilində geniş və çoxqatlı bir mənaya malikdir. Ən geniş mənasında bəşəriyyət, yəni bütün insanların cəmiyyətini, insan nəslinin bütövlüyünü ifadə edir. Bu mənada insanlıq, tarixin başlanğıcından bu günədək yaşamış, yaşayan və yaşayacaq bütün insanların birliyini, ümumi taleyini, qarşılıqlı əlaqələrini əhatə edir. Dünyanın bütün xalqlarını, mədəniyyətlərini, inanclarını özündə birləşdirən bu böyük məfhum, həm də insanın özünün varlığının, mövcudluğunun əsasını təşkil edir.
Lakin "insanlıq" sözü daha dar mənada da işlədilə bilər. Bu zaman o, insanlara xas olan xüsusiyyətlər dəstəsini, yəni insani keyfiyyətləri bildirir. Bu keyfiyyətlər arasında mərhəmət, ədalət, müdriklik, şərəf, ləyaqət, qayğıkeşlik, dürüstlük, vəfasızlıq kimi müsbət əxlaqi dəyərlər ön plana çıxır. İnsanlıq məhz bu keyfiyyətlərin təzahürü ilə özünü göstərir və insanlararası münasibətlərin əsasını təşkil edir. İnsanlıqdan məhrum olan, yəni bu keyfiyyətlərdən uzaq olan şəxs əxlaqsız, rəhmsiz, zalım kimi qiymətləndirilir.
Sözün daha incə bir mənası da mövcuddur. Bəzən "insanlıq" sözü, bir insanın həyatda özünü necə aparması, davranışı ilə bağlı qərarlarını necə qəbul etməsi, ətrafındakı insanlara münasibətinin necə olması ilə əlaqələndirilir. Bu mənada, insanlıq özünü həm fədakarlıqda, həm də ədalətdə, həm də mübarizədə göstərir. Məsələn, "O, insanlığa layiq bir iş gördü" ifadəsi, insanın hərəkətinin yüksək əxlaqi dəyər daşıdığını vurğulayır.
Ümumiyyətlə, "insanlıq" anlayışı mürəkkəb və çoxcəhətlidir, fəlsəfə, ədəbiyyat, din və etikada müxtəlif şəkildə izah olunur və təfsir edilir. Ancaq hər halda, insanlıq insanın özünün əsaslılığını, dəyərini və məqsədini müəyyən edən, həyatının mənasını verən vacib bir anlayışdır. Gətirilən misal şeirdə "insanlığa xidmət" deyilən zaman həm bəşəriyyətin rifahı, həm də hər bir insanın əxlaqi kamilliyə doğru irəliləməsi nəzərdə tutulur.