İrtical, ərəb mənşəli bir sözdür (ارتجال) və əsl mənası "qabaqcadan düşünmədən, ani olaraq" deməkdir. Lüğətlərdə sadəcə "qabaqcadan düşünmədən şeir və ya söz söyləmə; bədahət" kimi tərif olunsa da, irticalın mahiyyəti daha geniş və maraqlıdır.
İrtical, sadəcə sözləri ard-arda düzərək şeir demək deyil; bu, sözlərin, ifadələrin, obrazların sürətli və səlis bir şəkildə səhnələşdirilməsi, əsərin yaradılması prosesinin özünün tamaşaçı qarşısında canlanması deməkdir. Bu, şairin və ya natiqin yaradıcılıq qabiliyyətinin, dil ustalığının, fikir sürətinin və improvizasiya bacarığının birgə nəticəsidir.
İrtical, təsadüfi deyil, hazırlıq və biliyin üzərində qurulan bir sənətdir. Şairin zəngin luğət ehtiyatı, ədəbiyyat və mədəniyyət haqqında dərin biliyi, həmçinin öz duyğularını sözlə ifadə etmək bacarığı irticalın əsasını təşkil edir. Hazırlıqsız görünən bu sənət əslində uzun illər ərzində qazanılmış təcrübənin nəticəsidir.
Tarix boyu bir çox şair və natiq irtical sənətinin ustası olub. Onların sözləri həm öz zamanlarının ruhunun əksini əks etdirir, həm də əbədi dəyər qazanaraq nəsillərə öyrədilir. İrticalın cazibəsi də burada dır: hər irtical əsər özünəməxsus, təkrarolunmaz, anlıq bir yaradılış hərəkətidir. Bu da onun misilsiz dəyərini yaradır.
Beləliklə, irtical sadəcə "qabaqcadan düşünmədən söz söyləmək" deyil, yaradıcılıq improvizasiyasının ən yüksək səviyyəsidir; söz sənətinin bir formasıdır ki, şairin və ya natiqin zəkası, bilgisi, bacarığı və yaradıcılığı tam olaraq özünü göstərir.