İsfəndan sözü Azərbaycan dilinin izahlı lüğətlərində əsasən ağcaqayın kimi izah olunur. Lakin bu izah kifayət qədər geniş və əhatəli deyil. İsfəndan sadəcə ağcaqayın ağacının adı deyil, eyni zamanda onunla bağlı bir sıra mədəni, tarixi və hətta əfsanəvi kontekstləri özündə əks etdirir.
Ağcaqayın (Betula cinsinə aid ağac növü) özünün nazik, ağ və ya açıq boz rəngli qabığı, incə budaqları və ətirli yarpaqları ilə tanınır. İsfəndan adı isə bu ağacın xüsusiyyətlərindən və xalq arasında onunla əlaqələndirilən inanclar və simvolik mənalardan irəli gəlir. Məsələn, ağcaqayının zərifliyi və təmizliyi, bəzi mədəniyyətlərdə təmizlik və yeni başlanğıclarla əlaqələndirilir.
Tarixi mənbələrə əsasən, İsfəndan adı bəzi bölgələrdə ağcaqayından hazırlanan əşyaların, məsələn, süpürgə və ya sənət əsərlərinin adına da işlənə bilər. Beləliklə, “İsfəndan süpürgəsi” kimi ifadələrə də rast gəlmək mümkündür. Həmçinin, ağacın tikintidə, mebel istehsalında və digər sahələrdə istifadəsi də bu sözün məna dairəsini genişləndirir.
Maraqlı bir fakt kimi, İsfəndan adının etimologiyası və fərqli dialektlərdəki variantları daha geniş araşdırılmağı tələb edir. Bu, sözün daha dəqiq və əhatəli izahının verilməsinə imkan yaradar. Beləliklə, İsfəndan sadəcə bir botanik termin deyil, dil tarixi və mədəniyyətinin zənginliyini əks etdirən bir termindir.