İslahatçı: İslahat aparmaqla məşğul olan, mövcud quruluş, sistem və ya qanunvericiliyə əsaslı dəyişikliklər tətbiq etməyi hədəfləyən şəxs. Bu dəyişikliklər adətən köhnəlmiş, səmərəsiz və ya ədalətsiz hesab edilən sistemləri daha yaxşı, daha effektiv və ədalətli hala gətirmək məqsədini daşıyır. İslahatçı, sadəcə olaraq dəyişiklik istəyən birisi deyil, həm də bu dəyişikliklərin həyata keçirilməsi üçün aktiv səy göstərən, planlar quran, mübarizə aparan və ictimai dəyişiklikləri yönləndirən bir lider və ya fəaldır.
İslahatçılar müxtəlif sahələrdə fəaliyyət göstərə bilərlər: siyasət, iqtisadiyyat, din, təhsil, sosial həyat və s. Onların hədəfləri də müxtəlif ola bilər: demokratikləşmə, ədalətli sosial sistemin qurulması, iqtisadi inkişaf, dini azadlığın təmini, təhsil sisteminin təkmilləşdirilməsi və sair. Tarix boyu çox sayda islahatçı əhəmiyyətli dəyişikliklərə imza atmış, bəşəriyyətin inkişafına töhfələr vermişdir. Lakin islahatçı olmaq həmişə asan olmur; çünki mövcud sistemin tərəfdarları ilə toqquşmalar, müqavimət və müxtəlif çətinliklərlə qarşılaşmaq mümkündür.
Məsələn, mətnimizdə adı çəkilən Martin Lüter və Jan Kalvin kimi dini islahatçılar orta əsrlər Avropasında Katolik Kilsəsinin təliminə və praktikasına qarşı çıxaraq, yeni dini hərəkatların yaranmasına səbəb olmuşlar. Onların hərəkətləri yeni bir dövrün, dini islahatların başlanğıcını qoymuş və Avropanın siyasi və sosial həyatına dərin təsir göstərmişdir. Beləliklə, islahatçı termini sadəcə bir dəyişiklik edən şəxsi deyil, həm də müəyyən bir ideologiyanı müdafiə edən, cəmiyyətə təsir edən və yeni bir tarixi prosesi başlatan şəxsi ifadə edir.
Qeyd edək ki, "islahatçı" termini həm müsbət, həm də mənfi kontekstdə istifadə oluna bilər. Bir islahatçı tərəfindən həyata keçirilən dəyişikliklər bəzi insanlar üçün müsbət, digərləri üçün isə mənfi nəticələrə səbəb ola bilər. Buna görə də, hər hansı bir islahatçının fəaliyyətinə tarixi və sosial kontekst nəzərə alınmaqla obyektiv qiymət verilməlidir.