İşlətmək sözü, Azərbaycan dilinin zəngin leksikasında mühüm yer tutan, çoxmənalı və eyni zamanda praktik əhəmiyyət daşıyan bir feldir. Sadəcə "iş gördürmək" mənasından daha geniş bir spektr əhatə edərək, fəaliyyətin idarə olunması, istifadə edilməsi və nəzarət edilməsi konsepsiyalarını da özündə birləşdirir.
Birinci və ən geniş yayılmış mənası, əlbəttə ki, birinin və ya bir şeyin iş görməsinə səbəb olmaq, onu fəaliyyətə cəlb etmək, məcbur etmək deməkdir. Məsələn, "fəhlə işlətmək" deyəndə müəssisənin fəhlələrin əməyindən, bacarığından istifadə etməsini, onlara müəyyən tapşırıqlar verməsini və nəzarət etməsini nəzərdə tuturuq. Bu, söhbət sadəcə əmrlə işə məcbur etməkdən getmir, həm də işin təşkilindən, işçilərin koordinasiyasından və onların əməyinin səmərəliliyinin təmin olunmasından bəhs edir.
Lakin "işlətmək" yalnız insanları deyil, həm də texniki vasitələri, maşınları, avadanlıqları əhatə edir. "Traktoru işlətmək", "kompüteri işlətmək" ifadələrində texnikanın nəzarət altında istifadəsini, onun potensialından səmərəli şəkildə yararlanılmasını görürük. Bu mənada, söz bacarıq, bilik və təcrübə tələb edən bir prosesi ifadə edir.
Daha incə bir məna boyutu isə, "uşağı işlətmək" kimi ifadədə özünü göstərir. Burada əsas vurğu, uşağın yetkinlik yaşına çatmamış potensialından öz məqsədləri üçün istifadə edilməsi, onun normal inkişafının ləngidilməsi və fiziki və ya zehni əziyyətlə yüklənməsidir. Bu mənada, "işlətmək" sözü mənfi bir konnotasiya daşıyır və uşaq əməyinin istismarını ifadə edir.
Nəticə olaraq, "işlətmək" sözünün mənası kontekstdən asılı olaraq dəyişə bilsə də, əsasında bir fəaliyyətin idarə olunması, nəzarəti və səmərəli şəkildə istifadəsi ideyası dayanır. Söz həm müsbət, həm də mənfi mənalarda işlənə bilər və müxtəlif sahələrdə – iqtisadiyyatdan, texnikadan tutmuş sosial həyata qədər geniş istifadə olunur.