izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

İtaətkar sifəti, əsasən ərəb mənşəli "itaət" və farsca "-kar" şəkilçisinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir. "İtaət" sözü özündə hörmət, itaət, tabe olmaq, əmrə boyun əymək mənalarını ehtiva edir. "-kar" şəkilçisi isə "edən", "olan" mənasını bildirir. Beləliklə, "itaətkar" sözü əmrə, qanuna, qərara, hökmə, yaxud da bir kəsə tam boyun əyən, tabe olan, sözün əsl mənasında itaət edən kəsə aid edilir. Sadəcə olaraq itaət etmək deyil, həm də bu itaətin səmimiyyəti, könüldən gəlməsi ön plana çəkilir.

Lüğətlərdə "itaətkar" sözünün sinonimi kimi "itaətli" göstərilir, lakin "itaətkar" daha güclü və tam bir itaəti ifadə edir. "İtaətli" daha çox səthi bir itaəti bildirə bilər. Məsələn, bir əmrə riayət etmək "itaətli" olmaq deməkdir, amma hər an həmin əmrə tam bağlı qalmaq, onda olan hər şeyi qəbul etmək, şəxsi rəyin arxa plana keçməsi isə "itaətkar" olmaqla daha yaxşı ifadə olunar.

Molla Xəlilin nümunəsində göstərildiyi kimi, "şərif ki hər zaman ... müti və itaətkar bir müridi idi, bütün bayır işlərini ona gördürərdi" ifadəsində "itaətkar" sözü şəxsin müəlliminə qarşı yalnız əmr yerinə yetirməkdən də çox, həqiqi bağlılığını, etimadını və hörmətini göstərir. Bu bağlılıq o qədər güclüdür ki, şəxs öz işlərini də müəlliminə tapşırır. Bu, sadəcə bir əmrə tabe olmaqdan daha mürəkkəb bir münasibəti ifadə edir.

Beləliklə, "itaətkar" sözü yalnız bir əmri yerinə yetirmək mənasını daşımayıb, həm də səmimiyyət, bağlılıq, hörmət və tam tabe olmaq kimi daha dərin mənaları özündə əks etdirir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz