izahlı lüğət 0 baxış 0 reaksiya Düzəliş

İtaətli sifəti, əsasən bir varlığın başqasına qarşı göstərdiyi tam və şüurlu tabeçiliyi, boyun əyməyi ifadə edir. Sadəcə əmrləri yerinə yetirməkdən daha çox, itaətli olmaq ictimai qaydaları, qurulmuş qanunları və ya verilmiş əmrləri məmnuniyyətlə, tərəddüd etmədən qəbul etməyi, hətta öz istək və arzularını geriyə qoyaraq başqasının iradəsinə tabe olmağı nəzərdə tutur.

İtaətlilik, müxtəlif kontekstlərdə fərqli mənalar kəsb edə bilər. Məsələn, bir əsgərin rəisinə qarşı göstərdiyi itaətlilik əxlaqi məsələlərdən daha çox hərbi intizam və vəzifə borcu ilə əlaqədardır. Halbuki, bir övladın valideynlərinə qarşı itaətli olması sevgi, hörmət və bağlılıqdan irəli gəlir. Bəzi hallarda isə itaətlilik qorxu və ya zorakılıq təhdidi altında məcburi bir hərəkət ola bilər.

Lüğətdə "müti" və "intizamlı" kimi sinonimlərin istifadə olunması itaətliliyinin dəqiqliyini, sistematikliyini və nəzarət altındao olmasını vurğulayır. Lakin "itaətli" sözü bu sinonimlərdən daha geniş məna kəsb edir və həm əmrə tabe olmağı, həm də ümumi olaraq qaydalara riayət etməyi əhatə edir. "İblis: Heç maraq etmə, əmin ol, o mənim ən itaətli qulumdur daim" cümləsində itaətliliğin məcburi və hətta qorxu əsaslı bir tərəfi də əks olunur. Belə ki, qul öz sahibinə məcburiyyət nəticəsində itaət edir.

Qısacası, "itaətli" sözü bir çox nüansları özündə birləşdirən mürəkkəb bir anlayışı ifadə edir. Bu anlayışın dərinliyinə və müxtəlif tərəflərinə nəzər salmaq, həm dil biliyimizi zənginləşdirir, həm də insan davranışlarının psixoloji və ictimai tərəflərini anlamağımıza kömək edir.

Söz-söhbət (0)

Bu haqda yaz